Wpływ wysiłku fizycznego na samopoczucie człowieka
w aspekcie psychicznym i fizycznym

mgr Tomasz Jagiełło

>>Twoja opinia<<

Aktywność ruchowa jest jedną z podstawowych cech, charakteryzujących człowieka oraz każdy gatunek królestwa zwierząt, która ma swe uwarunkowania w genetycznie zakodowanych informacjach. Na nich opiera się rozwój noworodka i niemowlęcia, rzutują one nie tylko na fizyczne ukształtowanie możliwości ruchowych, lecz także warunkują psychiczne podłoże potrzeby ruchu, tak bardzo widoczne w młodym, rozwijającym się organizmie. Dzięki ruchowi dziecko od najwcześniejszych okresów swojego życia uczy się poznawać otoczenie, bronić przed zagrożeniami, szukać pokarmu, kontaktować się z rówieśnikami, rodzicami, dokonywać wielu innych czynności niezbędnych w prawidłowym funkcjonowaniu i rozwoju.

Ruch pełni nie tylko funkcję wykonawczą, ale oddziałuje także zdrowotnie na wszystkie ośrodki i funkcje, które są z nim związane. Zależność tę szczegółowo uzasadnił w 1895 r. W Roux, formułując ją w postaci ogólnobiologicznego prawa według którego budowa i struktura wewnętrzna organizmu warunkuje jego czynności (funkcje) a z kolei czynność ma zmieniający i modyfikujący wpływ na strukturę. Jest to podstawa wszystkich procesów adaptacyjnych, w tym również do wysiłku fizycznego, czyli podstawa "powstawania" efektów treningowych podczas wielokrotnego powtarzania określonych czynności ruchowych. Potrzeba ruchu utrzymuje się przez całe życie jednostki. We wczesnym okresie rozwojowym jest ona najbardziej widoczna i w razie jej ograniczenia zmusza dziecko do ekspresji ruchowej. W późniejszym wieku ekspresja ruchowa jest ograniczona nakazami społecznymi, lecz także i wówczas można zaobserwować osoby, które są aktywne ruchowo ponad poziom przeciętny. Efektem aktywności ruchowej jest utrzymanie wysokiego poziomu zdrowia i zachowanie prawidłowości w procesach rozwojowych. Wysiłek fizyczny przyczynia się między innymi do:

• intensyfikacji obrony przed ujemnymi skutkami nadmiernego poziomu wolnych rodników
• oddziaływania aktywności ruchowej na przemianę tłuszczową
• na długość życia
• obniża zachorowalność.

Uprawianie sportu to korzystny dla zdrowia efekt treningu sportowo-rekreacyjnego, zwłaszcza o charakterze wytrzymałościowym, widoczny jest także w innych funkcjach wewnątrzustrojowych.

Polepsza się sprawność wątroby i trzustki, zmniejszając zapadalność na choroby przewodu pokarmowego związane z tą sprawnością. Zmienia się struktura ścięgien i przyczepów mięśniowych oraz zmniejsza się zawartość lamininy. Występują także zmiany w strukturze kości, w których zwiększa się mineralizacja i odporność na mechaniczne uszkodzenia. Wyraźny jest efekt aktywności ruchowej na psychikę. Stwierdza się ogólnie, że wysiłki wytrzymałościowe mają wyraźny efekt antydepresyjny u osób z zaburzeniami niewielkiego lub średniego stopnia. Związane z depresją obniżenie samopoczucia, drażliwość i uczucie znużenia zmniejszają także swój poziom. Poziom lęku obniża się, chociaż efekt ten nie jest tak wyraźny, jak w przypadku depresji. Nie ma także wyraźnego efektu na zdolność zapamiętywania, koncentrację uwagi i inne funkcje sprawności umysłowej, chociaż można statystycznie udowodnić, że występuje lepsza sprawność u osób regularnie ćwiczących przez cały okres życia. Tak więc, struktura genotypu i fenotypowy rozwój człowieka związane są ściśle z aktywnością ruchową, która jest jego stanem naturalnym. Ograniczenie tej aktywności jest niezgodne z naturą fizjologiczną organizmu, powodując powstanie różnych zmian, które w sposób niekorzystny rzutują na zachowanie się człowieka i jego wartość biologiczną. Konsekwencją całkowitego bezruchu lub ograniczenie ruchu w dłuższym czasie zostały dość dobre poznane w badaniach ściśle kontrolowanych. Ujawniły one wiele zaburzeń w przebiegu różnych procesów, zwłaszcza w układzie krążenia, wywołując ortostatyczne obniżenie ciśnienia tętniczego, zmniejszenie objętości krwi krążącej i zmniejszenie maksymalnego poboru tlenu. Do tego dołączają wyraźnie zmiany metaboliczne w postaci ujemnego bilansu azotu, obniżenie tolerancji glukozy, wzrostu wydalania wapnia przez nerki i zaników mięśniowych. Kości ulegają odwapnieniu i stają się bardziej wrażliwe na działanie czynników mechanicznych. Zmniejsza się uwodnienie tkanek na skutek hamowania diurezy i zwrotnego ograniczenia uczucia pragnienia, co pociąga za sobą znaczne zmniejszenie ilości przyjmowanej wody. Powstaje upośledzenie tolerancji czynników środowiskowych, najbardziej widoczne w możliwościach przystosowawczych do wysokiej i niskiej temperatury oraz w odporności na czynniki zakaźne. Wszystkie te zmiany narastają z długością czasy unieruchomienia i są w zasadzie odwracalne po przywróceniu aktywności ruchowej. Wynika z tego, że wysiłek fizyczny ma ogromne znaczenie w naszym rozwoju psychicznym i fizycznym.

>>Twoja opinia<<

Strona główna Opinie W sieci Downloads Publikacje E-learning E-sklep O stronie