Wstęp
Jestem nauczycielem nauczania zintegrowanego z kilkunastoletnim stażem pracy. Postanowiłam podzielić się doświadczeniami ze swojej pracy. Zachęciła mnie do tego p. pedagog z poradni, badająca dzieci z naszej szkoły. Przeglądając zeszyty moich uczniów i rozmawiając o mojej pracy z dziećmi z trudnościami w nauce, stwierdziła że w sposób wyjątkowy łączę wiedzę zdobytą na studiach z terapii pedagogicznej z codzienna pracą na lekcjach. Stwierdziła, że koniecznie powinnam o tym napisać. Obserwując coraz większą liczbę uczniów z problemami w nauce, postanowiłam podzielić się swoją pracą z innymi, być może mniej doświadczonymi nauczycielami.
I. O nauczaniu ortografii w klasach młodszych.
Podstawowym celem nauczania ortografii jest wytworzenie u dzieci nawyku ortograficznego pisania, które powinno stać się czynnością automatyczną. Poprawność ortograficzna pełni zasadniczą rolę. Od formy zapisu wyrazów zależy stopień zrozumienia tekstu pisanego. Poprawność ortograficzna nie ogranicza się do poprawności w zakresie sprawdzianów, ale głównie chodzi o to, aby uczniowie stosowali prawidłowy zapis wyrazów w tzw. "tekstach wolnych" tj. opowiadaniach, opisach, sprawozdaniach, tekstach twórczych i innych formach wypowiedzi pisemnych, nie ukierunkowanych na ortografię.
Ortografia od zawsze sprawiała dzieciom trudności. Analizując ogólnopolski test kompetencyjny trzecioklasistów z mojej szkoły, z roku 2007 roku, zauważyłam, że najsłabiej w teście wypadło kryterium oceniania - poprawność ortograficzna. Treść listu, jaki miały dzieci napisać była poprawna, ale zawierała dużo błędów ortograficznych. Tu dzieci utraciły najwięcej punktów. Był to dla mnie sygnał, że należy znacznie więcej czasu w nauczaniu poświęcić na ortografię. Postanowiłam poprowadzić koło ortograficzne dla uczniów z kl. I-III, którego dotąd w szkole nie było. Zastanawiałam się co mogę zrobić w swojej sferze dydaktycznej, żeby dzieci wdrożyły się do pracy nad ortografią i jednocześnie nie zniechęciły się. Zdałam sobie sprawę, że zarówno dzieci jak i rodzice potrzebują konkretnych informacji, co dziecko wiedzieć powinno i z czego będzie oceniane. Postanowiłam zaangażować do pracy rodziców. Przedstawiłam swój plan pracy na najbliższym zebraniu z rodzicami, już we wrześniu, i szczegółowo omówiłam zasady naszej współpracy. Ja przygotowuję dzieci w klasie, a rodzice dalej w domu. Uczymy dzieci myśleć ortograficznie, czyli umieć przyporządkować danym wyrazom zasady ortograficzne, a nie bezmyślnie na pamięć.
II. Praca z uczniami w klasie.
W swojej klasie pracuję z dziećmi w ten sposób, że przed każdym dyktandem dzieci otrzymują kartkę z zakresem wyrazów, które wystąpią na dyktandzie. Nie przepisują wyrazów do dyktanda z tablicy, gdyż wiele osób zrobiłoby to z błędami. W wyrazach tych kolorem zaznaczone są przeze mnie trudności ortograficzne. Wszystkie te prace przygotowuję na komputerze. Zaobserwowałam, że w czasie lekcji uczniowie mający problemy z koncentracją nie są w stanie na kolorowo zaznaczyć wszystkich trudności, zawsze coś umknie ich uwadze. Uczniowie mają tydzień na przygotowanie się do dyktanda.
W szkole utrwalamy pisownię tych wyrazów poprzez różnorodne ćwiczenia, np.: wyeksponowanie wyrazów na tablicy szkolnej w klasie i codzienne ich czytanie, głośne analizowanie zasad pisowni każdego wyrazu, układanie zdań lub krótkiego, czasami śmiesznego tekstu, pisanie wyrazów z podziałem na sylaby, z podziałem na głoski, wykonywanie ilustracji do wybranych wyrazów z dyktanda i ich podpisanie. Zajmuje to nam około kwadrans dziennie na wybrane ćwiczenia.
III. Praca z uczniami w domu.
Rodzice w domu utrwalają i ćwiczą z dziećmi pisownię wyrazów, które otrzymały na kartkach, zawsze odwołując się, gdzie to możliwe do reguł ortograficznych. Dzieci otrzymują do domu dodatkowe karty pracy z różnorodnymi ćwiczeniami.
Propozycje ćwiczeń do domu: uzupełnianie wyrazów z lukami, uzupełnianie tekstu z lukami, układanie wyrazów z rozsypanki sylabowej, pisanie z pamięci, odszukiwanie ukrytych wyrazów w poziomie, w pionie i po skosie, kolorowanie w wyrazie sylab z trudnościami ortograficznymi, skreślanie co drugiej litery i odczytywanie ukrytych wyrazów, podpisywanie ilustracji, uzupełnianie zdań wyrazami z ramki, krzyżówki tematyczne.
Dyktanda przeprowadzam systematycznie - co tydzień. Dzieci szybko przyzwyczaiły się do tych form pracy. Rodzice oczekują wskazówek odnośnie pracy w domu i chętnie pomagają wiedząc, co konkretnie mają ćwiczyć z dziećmi. Stąd konieczne jest przygotowywanie ze strony nauczyciela dodatkowych ćwiczeń do domu.
IV. Podsumowanie i własne refleksje.
Analizując dyktanda i obserwując pracę uczniów na lekcjach mogę stwierdzić, że poziom ich kompetencji ortograficznych znacznie się poprawił i podwyższył. Zaobserwowałam, że potrafią dość szybko przyporządkować daną regułę ortograficzną do określonego wyrazu. Przed napisaniem dyktanda w klasie jeszcze ponownie przez kilka minut czytamy wyrazy, które wystąpią na dyktandzie i analizujemy ich pisownię. Ta ostatnia forma pracy jest szczególnie skierowana do uczniów z trudnościami w nauce. Dzieci te wówczas pewniej piszą dyktando i popełniają znacznie mniej błędów. Ta praca wymaga ode mnie dużego zaangażowania, ale jednak warto, bo efekty są już widoczne. Działania moje pokazały, że dzieciom taka forma mobilizacji jest potrzebna. Dzieci chcą pisać dyktanda i oczekują informacji zwrotnej od nauczyciela na temat swojej pracy, zwłaszcza pochwały swoich postępów, o czym każdy z nas powinien pamiętać. Nic tak nie mobilizuje dziecka do dalszej pracy jak pochwała nauczyciela i rodzica.
Proponowane przeze mnie dyktanda to dyktanda tematyczne, dostosowane do omawianych bloków tematycznych w klasie II.
Propozycje dyktand dla kl. II - nauczanie zintegrowane
Jesienne liście
Liście klonów marzyły, żeby opuścić drzewo. Śniły o podróży. Chciały latać w górze jak jaskółki. Chciały zwiedzać pola, rzeki i łąki. Jesienią spełniły się ich marzenia. Mogły już tańczyć, fruwać i wirować.
Las jesienią
Piękny jest las jesienią. Na drzewach i krzewach mienią się różne kolory liści. Żółkną brzozy i złocą się klony. Z daleka widać brunatne dęby, na których wiszą żołędzie. Czerwienią się jarzębina i głóg. Leśne ścieżki usłane są różnobarwnymi dywanami.
Zwierzęta hodowlane
Babcia i dziadek Ani są gospodarzami. Mieszkają na wsi. Troszczą się o swoje zwierzęta: kaczki, indyki, gęsi i kury. Na wsi można zobaczyć też krowy, świnie i konie. Ania lubi zabawy z królikami. Mają takie miękkie futerko.
Przygotowanie zwierząt do zimy
Trwają ostatnie przygotowania do zimy. Dawno już zasnęły: jeże, żaby, chrząszcze. Jaskółki i dzikie gęsi odleciały za morze. Przyleciały gile i jemiołuszki. Przysmakiem dla nich są owoce jarzębiny i głogu. Wiewiórki zgromadziły orzechy. Sarny, żubry i zające mogą liczyć na pomoc leśniczego. Nietoperze kryją się w jaskiniach i wiszą głowami w dół. Wszystkie zwierzęta marzą o wiośnie.
Orzeł
W górze coś zatrzepotało. To orzeł zataczał koła nad lasem. Patrzyliśmy z podziwem na olbrzymiego ptaka. W pewnej chwili orzeł zatrzymał się i powoli wylądował na wysokim drzewie. Ujrzeliśmy gniazdo i orlęta. Na ten widok rozjaśniły nam się twarze.
Zabawa w teatr
Wszyscy lubimy zabawę w teatr. Kolejny wieczór zapowiadał się ciekawie. Cała nasza czwórka była już gotowa. Jacek zgasił górne światło. Na ekranie pojawiły się różne postacie. Król w koronie nas pozdrawiał. Królewna w krótkiej spódniczce pięknie tańczyła. Królowa oklaskiwała córkę. Dobra wróżka z krasnoludkami wspaniale śpiewała. Widzom dopisywał dobry humor. Po skończonym przedstawieniu słychać było głośne oklaski publiczności.
Zabawa andrzejkowa
Pod koniec listopada zawsze nie możemy doczekać się wieczoru andrzejkowego. Z wielką radością wtedy sobie wróżymy. Lubimy, gdy leje się wosk wąską strużką. Każdy z nas z poważną miną ogląda figurkę, a potem cienie na ścianie. Jest przy tym wiele zabawy.
Noworoczna zabawa
Bardzo lubię noworoczną zabawę. Wszyscy się cieszą i mówią sobie miłe słowa. Co roku w sylwestra ludzie bawią się przez całą noc, tańczą i śpiewają. O północy witają Nowy rok. Składają sobie piękne życzenia: szczęścia, zdrowia i pomyślności.
Krakowskie szopki
Pięknie wyglądają krakowskie szopki. Każdą zdobią wysokie wieżyczki, kolorowe witraże i drzwiczki. Wszystko się świeci, iskrzy i żarzy w blasku słońca. Ze szczytów wież widać różnokolorowe chorągiewki. Krakowskie szopki robią duże wrażenie.
Zwierzęta zimą
Biała pierzynka przykryła ziemię i drzewa w lesie. Nadal panuje sroga zima. O tej porze roku zwierzęta z trudem znajdują jedzenie. Zagraża im mróz i duży śnieg. Często cierpią głód. Wielu naszych skrzydlatych przyjaciół nie doczeka wiosny. Nie przetrwają bez pomocy ludzi. Możemy im pomóc. Będziemy dokarmiać zwierzynę. Karmnik oraz leśną stołówkę zapełnimy różnymi przysmakami.
Przedwiośnie
Na przedwiośniu z ciepłych krajów przylatuje skowronek. Ogłasza światu, że wkrótce nadejdzie wiosna. Na dworze jest jeszcze zimno. Dni stają się już dłuższe, a noce krótsze. Drzewa i krzewy wypuszczają pierwsze pąki. W lesie możemy zobaczyć: przylaszczki, śnieżyce i przebiśniegi. W parku skaczą wesoło wiewiórki i słychać śpiew ptaków. Pięknie wyglądają kwitnące leszczyny i wierzbowe kotki. Jest nam radośnie, bo to przedwiośnie.
Urządzenia elektryczne
Mamy w domu wiele urządzeń elektrycznych z których często korzystamy. Utrzymać czystość i porządek pomagają nam: odkurzacz, pralka i zmywarka. Do przechowywania żywności służy lodówka i zamrażarka. Do urządzeń pomagających przyrządzić żywność zaliczamy: kuchenkę mikrofalową, sokowirówkę, mikser, toster. Do rozrywki, zabawy i nauki służą: magnetowid, komputer, telewizor i radio. Pamiętajmy, aby korzystając z urządzeń elektrycznych zachować szczególną ostrożność.
Wiosenne porządki
Katarzyna robi wiosenne porządki w swoim ogródku. Okopała krzaki porzeczek. Zagrabiła resztki zeszłorocznych liści. Przekopała ziemię i wytyczyła grządki. Zasiała: rzodkiewkę, pietruszkę, marchew, buraki, sałatę i groch. Na rabatkach umieściła sadzonki bratków i tulipanów. Teraz będzie już mogła pielęgnować własne warzywa i kwiaty. Nie zapomni o podlewaniu roślin i wyrywaniu chwastów.
Kraków
Kraków to stare i piękne miasto, położone nad rzeką Wisłą, w południowej Polsce. W przeszłości Kraków był stolicą Polski i siedzibą polskich królów. O jego świetności świadczą liczne zabytki: Zamek Królewski, Wawel, Sukiennice, Barbakan, Brama Floriańska, Kościół Mariacki, Stare Miasto. Na Rynku Głównym można spotkać wielu turystów: Polaków i obcokrajowców.
|
