Konspekt zajęć korekcyjno-kompensacyjnych dla uczniów klasy II
Edukacja polonistyczna (Czas trwania około 3-4 godzin w zależności od umiejętności zespołu uczniów, czy indywidualnie każdego dziecka)
Temat zajęć: Wyrazy ze spółgłoskami miękkimi
Cele zajęć:
Po zajęciach uczeń powinien:
zapamiętać (znać):
- Wyraz wypowiadany składa się z głosek. Wyraz pisany składa się z liter. Wszystkie głoski dzielą się na samogłoski i spółgłoski, rozróżniać spółgłoski miękkie, uzupełniać wyrazy brakującymi sylabami, stosować przecinki przy wyliczaniu;
rozumieć:
- Sposób zapisywania spółgłosek miękkich, tj. zmiękczonych przez kreskę i przez samogłoskę "i", sposób zapisywania głosek miękkich, gdy po nich słychać (występuje) samogłoska;
umieć:
- Zasady zmiękczeń, tworzyć wyrazy z sylab, uzupełniać wyrazy brakującymi sylabami, poznawać poprawną pisownię głosek miękkich, doskonalić stronę graficzną pisma, stopniowo utrwalać obraz wzrokowy spółgłosek miękkich, wyrabianie czujności i odpowiedzialności ortograficznej za samodzielnie napisane teksty, zdania, wyrazy przez dzieci;
Środki dydaktyczne:
słowniki ortograficzne, ilustracje, zgromadzone słownictwo, karty pracy, kartoniki z literami, suwaki wyrazowe, kartoniki z wyrazami, sylabami odpowiadającymi obrazkom, komplet stempli "zwierzęta" lub zabawki, instrumenty perkusyjne.
Przebieg zajęć:
Zabawy ruchowe i ze śpiewem przy znanych utworach (piosenkach) Jana Brzechwy o zwierzętach - dzieci stoją w kole, wybrane dzieci otrzymują czapeczki zwierząt, grupa śpiewa jedną zwrotkę piosenki, a wybrane dzieci naśladują ruchy zwierząt, ich głosy... (w zależności od zainteresowania powtarzamy zabawę).
Dzieci siadają przy stolikach.
Etap |
Planowane aktywności |
Cel ćwiczenia |
Przebieg ćwiczenia |
Uwagi metodyczne (forma, metoda, materiały, pomoce itd.) |
1. |
Z czego składa się wyraz wypowiadany i pisany |
Usprawnianie funkcji analizatora słuchowego oraz wzrokowego |
Przypomnienie: wyraz wypowiadany składa się z głosek, wyraz pisany składa się z liter. Wszystkie głoski dzielą się na: samogłoski i spółgłoski. |
Ilustracja z wyrazami pisanymi, z samogłoskami, spółgłoskami. |
2. |
Przypomnienie alfabetu - kolejność w alfabecie |
Kształtowanie związków wzrokowo-słuchowych |
Przypomnimy sobie, które głoski to samogłoski. A teraz ułożymy je wg alfabetu (w kolejności alfabetycznej). Wśród samogłosek jest jedna samogłoska, która sprawia dzieciom trudność, bo trzeba ją zapisywać dwiema literami: u, ó |
Alfabet, kartoniki z samogłoskami: a, ą, e, ę, i, o, u ,ó, y |
3. |
Pojęcie samogłosek i spółgłosek. |
Utrwalanie obrazu wzrokowego i słuchowego |
Wszystkie inne głoski oprócz samogłosek to spółgłoski, czyli: samogłoski + spółgłoski = głoski. Dlaczego? |
Pokaz zapisu dwiema literami, np.: ś, si... |
4. |
Segregowanie obrazków według ostatniej głoski (sposób I) i zmiękczonych przez "i" (sposób II) |
Usprawnianie funkcji analizatora słuchowego oraz wzrokowego |
Te trudne spółgłoski to spółgłoski miękkie:
I sposób:
ś, ć, ź, ń, dź;
II sposób:
si, zi, ci, ni, dzi
|
Kartoniki z literami: ś, ć, ń, ź;
Obrazki: słoń, ryś, miś, gęś, łoś, jeleń, koń, sieć, liść, pień, gałąź
|
5. |
Zapoznanie ze sposobem zapisywania spółgłoski miękkiej przed samogłoską |
Kształtowanie związków wzrokowo-słuchowych |
Dziś dowiemy się jakim sposobem zapisywać głoski miękkie, gdy po nich słychać (występuje) samogłoskę (a) |
Si (a) no
Si (e) dem
Ci(e) pło
Zi (e) mia
Dzi (u) ra
Ni (e) bo
Są to tzw. suwaki
|
6. |
Przekształcanie wyrazów zakończonych spółgłoską miękką z liczby pojedynczej na mnogą. Ćwiczenia w pisaniu. |
Utrwalanie dwóch rodzajów zmiękczeń (przez kreskę i przez "i"), przypomnienie zasad. |
Polecamy dzieciom, aby wymieniły się między sobą obrazkami tak, by każde miało po dwa takie same. Pytamy, czy teraz 1 podpis pasuje do dwóch obrazków, na których są dwa zwierzęta. Jeśli nie, to jak je trzeba nazwać (dzieci tworzą liczbę mnogą). Następnie przepisują wyrazy z kartoników do zeszytu, np. miś-misie... |
Obrazki z kartonikami lub karty pracy (wzór poniżej - pod konspektem) |
7. |
Zabawa ruchowa naśladująca chód zwierząt. Mogą być piosenki z "Klanzy" lub inne. |
Relaksacja, usprawnianie koordynacji słuchowo-ruchowej, rozwijanie wyobraźni. |
Dzieci maszerują wg rytmu wystukiwanego na bębenku. Na polecenie "idą misie" - zmiana rytmu i natężenie dźwięków, dzieci naśladują chód misia, słonia, gęsi, konia... |
Bębenek lub inne instrumenty perkusyjne, taśma z nagraniem. |
8. |
Ćwiczenia w pisaniu |
Utrwalanie poprawnej pisowni głosek miękkich. |
Dzieci otrzymują teksty z lukami. Wypełniają luki, wpisując właściwy rodzaj zmiękczenia. Następnie odczytują po jednym zdaniu, uzasadniając pisownię i wspólnie z reedukatorem poprawiają błędy. Liczba kropek odpowiada liczbie liter, ułatwia dzieciom zadanie. Gdy nie ma kropek czytamy tekst dzieciom. |
Tekst może być taki lub spod konspektu lub inne: Zo..a ma mi..a. Mi. Nazywa s.. Ada.. A.ka ma kotkę Ki..ę. Ki.. ma małe ko..aki. One są .mieszne miłe. A..a i Zo..a bawią ..ę z ko..akami. Mi.. ..edzi smutny i ..ewa. Nie lubi by. sam. |
9. |
Stemplowanie, kolorowanie konturów obrazka. |
Ćwiczenie koordynacji wzrokowo-ruchowej i sprawności drobnych ruchów ręki. |
Dzieci wybierają po 3 stempelki, stemplują na kartce papieru i zamalowują kontury obrazka lub zamalowują obrazek zamieszczony pod konspektem lub inne. |
Komplet stempli "Zwierzęta lub Zabawki", albo karty pracy" |
10. |
Zadanie domowe. utrwalenie pisowni głosek miękkich. |
Utrwalenie pisowni głosek miękkich. |
Polecenie: do każdego obrazka (stempelka) ułożyć po 1 zdaniu, w którym będzie przynajmniej 1 wyraz z głoską miękką. Głoskę tę zakreślić kolorową kredką. |
Kartka ze stempelkami z poprzedniego ćwiczenia. |
Powyższy konspekt dotyczy co najmniej dwóch jednostek lekcyjnych.
Podobne ćwiczenia wykorzystuję na zajęciach dydaktyczno-wyrównawczych prowadzonych przeze mnie od wielu lat w szkole. Poza formami wymienionymi powyżej korzystam z wielu źródeł dodatkowych, m. in. Halina Jędras: "Słówka" zeszyt pomocniczy do ćwiczeń ortograficznych dla klasy II i III, Jadwiga Czyżewska, Jadwiga Socha: "Sposób na ortografię", Bożena Apostolska, Wiesława Śliwerska, Agnieszka Kaźmierczak, Anna Sowińska: Ćwiczenia utrwalające gramatykę, zmiękczenia, ortografię (3 części) i wiele innych. Po następnym konspekcie zamieszczę tylko wybrane przykłady dotyczące omawianego zagadnienia i służące jako karty pracy dla ucznia na lekcji, bądź w domu.
Temat: Utrwalanie zmiękczeń przez "i" przed samogłoską.
L.p. |
Rodzaj ćwiczenia |
Cel ćwiczenia |
Przebieg ćwiczenia |
Pomoce |
1. |
Kalkowanie |
Usprawnianie poziomu graficznego |
Zadaniem ucznia jest przekalkować podany wzór i samodzielnie lub z pomocą podpisać obrazek z literami z ruchomego alfabetu. |
Wzór do kalkowania, np. bazie, ołówek papier, ruchomy alfabet. |
2. |
Tworzenie sylab przez połączenie spółgłosek zmiękczonych przez "i" z samogłoską |
Przypomnienie i utrwalenie znajomości samogłosek i spółgłosek. Usprawnianie techniki czytania i pisania. Wytworzenie stereotypu ruchowego. |
Z rozsypanki dziecko wybiera jednakowo pokolorowane samogłoski i układa je z prawej strony, a spółgłoski z lewej. Czytanie sylab nowo utworzonych i ich analiza. Reedukator podkreśla samogłoski i w sylabie. Dziecko pisze sylaby bez oderwania ręki w zeszycie (całe linijki w zeszycie). |
Rozsypanka literowo-sylabowa zawierająca wszystkie samogłoski i spółgłoski zmiękczone przez "i": si, ci, ni, zi, dzi. |
3. |
Uzupełnianie luk w tekście |
Ćwiczenia funkcji wzrokowych i cichego czytania ze zrozumieniem. |
Dziecko czyta po cichu tekst i uzupełnia luki, wpisując odpowiednie zmiękczenia. |
Tekst: Dzi..aj jest ładna pogoda. Jest ..epło. Małgo..a pój...e do lasu. .. Ja..a jest ..ekawa, czy w le..e zile..eją drzewa. |
4. |
Śpiewanie piosenki z akompaniamentem instrumentów. |
Relaksacja, usprawnianie koordynacji słuchowo-ruchowej. |
Dzieci śpiewają piosenkę maszerując w miejscu i przygrywając na dowolnie wybranych instrumentach perkusyjnych. |
Komplet instrumentów perkusyjnych. |
5. |
Pisanie ze słuchu. |
Ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej. Utrwalanie prawidłowej pisowni (bazowanie na pamięci wzrokowej). |
Reedukator bardzo wyraźnie dyktuje tekst. Dziecko przed napisaniem dokonuje głośno analizy sylabowo- głoskowej trudniejszych wyrazów. |
Tekst jest w ćw. 3 (może być inny w miarę potrzeb). |
6. |
Wypełnianie konturów. |
Podnoszenie poziomu graficznego. Ćwiczenia relaksacyjne, odprężające, zachęcające do dalszej pracy. |
Dziecko kreskuje kredkami odbity wcześniej wzór, wypełniając kontury. Reedukator podkreśla efektywność pracy. |
Przekalkowany wzór z ćw. 1. |
7. |
Zadanie domowe. |
Utrwalenie. |
Podkreślić w tekście zmiękczenia przez "i". |
Tekst ze "Świerszczyka" lub inny ze zmiękczeniami. |
|