WstępLekcja wychowania fizycznego jest nie tylko realizacją zadań związanych z fizycznym przygotowaniem dziecka do życia, ale pełni także funkcje wychowawczą. Podczas lekcji zdarzają się różne sytuacje konfliktowe charakterystyczne dla tego przedmiotu. Ważną rolę odgrywają gry i zabawy charakteryzujące się sporym zaangażowaniem emocjonalnym. Postawa społeczna dziecka najlepiej kształtuję się w grupie, poprzez ćwiczenia z partnerem, współdziałanie i współzawodnictwo. Formy aktywności ruchowej, które wymagają współpracy oraz przestrzegania ustalonych reguł najlepiej przysposabiają do życia społecznego. Rozwijają cechy charakteru przydatne w późniejszym życiu, tj. zdecydowanie, odwaga, wiara we własne siły, pewność siebie, wola walki. Rozwijają samodzielność, zaradność, hartują, uczą cieszyć się ze zwycięstwa, ale również radzić sobie z przegraną. Gry i zabawy umożliwiają konfrontację indywidualnych i zespołowych walorów sprawnościowych. Są proste, nie wymagają treningu oraz nie powodują nadmiernego zmęczenia organizmu. Ważny nie jest wynik, ale udział w zabawie. Przepisy gier i zabaw zawierają propozycję dla każdego, bez względu na wiek, płeć i poziom sprawności fizycznej. Są atrakcyjną formą aktywizacji dzieci, młodzieży i dorosłych. Przeprowadzenie lekcji wychowania fizycznego z wykorzystaniem gier i zabaw nie wymaga specjalnego miejsca i dużej ilości sprzętu sportowego. Wykorzystujemy sprzęt i przybory sportowe typowe i nietypowe dla uatrakcyjnienia zajęć. Taką formę lekcji wprowadza się w celu jej urozmaicenia i uatrakcyjnienia. Czasami pełni ona rolę ożywiającą, wprowadzającą w lekcję, wypoczynkową (przeprowadzoną w końcowej części lekcji), uzupełniającą, (gdy zabawy przeplatają się z innymi zadaniami lekcji). Lekcja przeprowadzona w formie zabaw ruchowych musi mieć określony zasób konkurencji, który umożliwiałby udział uczestników prezentujących różny poziom cech motorycznych a jednocześnie powinien sprzyjać powstaniu pogodnego i radosnego nastroju. Chciałabym zaproponować kilka przykładów gier i zabaw oraz gier drużynowych. Przykłady gier i zabaw ruchowych- Turniej piłki siatkowej "Dzikich Drużyn"
- a)Zawodnicy
- Drużyny liczą dowolną ilość osób. Maksymalnie 6 osób. Jeżeli osób jest mniej zmniejszamy pola gry. W skład drużyny mogą wchodzić zarówno chłopcy jak i dziewczęta. Zespół podaje wymyśloną przez siebie nazwę np.: "Waleczne byczki"
- b)System rozgrywek
- Przy małej liczbie zespołów 3-4 mecze rozgrywane są systemem "każdy z każdym". Przy większej ilości zespołów rozgrywki przeprowadzamy systemem pucharowym.
- c)Zmiany zawodników
- Zmiany zgłaszane są sędziemu i przebiegają zgodnie z obowiązującymi przepisami gry
- d)Przepisy gry
- Rozgrywki przeprowadza się zgodnie z obowiązującymi przepisami gry w piłkę siatkową PZPS.
- e)W grze nie wolno
- -dotykać siatki
- -przekraczać linii środkowej
- -drużynie odbijać piłki więcej niż 3 razy
- -odbijać piłki kolejno 2 razy z rzędu przez tego samego zawodnika
- Koszykówka uliczna - turniej
- a) Zasady dotyczące zespołów
- -każdy zespół składa się z czterech zawodników (3 graczy i 1 rezerwowy)
- -drużyny mogą być mieszane (dz. + chł.)
- -zespół podaje swoją wymyśloną nazwę
- -wszyscy zawodnicy przed przystąpienie do gry muszą być wcześniej zgłoszeni sędziemu
- -mecz rozpoczyna trzech zawodników, ale ukończyć go może 2 lub 1 (w przypadku dużej liczby fauli)
- -organizatorzy (sędzia) ma prawo do wykluczenia z gry zawodnika w przypadku: gry zawodnika, który nie został wcześniej zgłoszony,
- fałszywego zgłoszenia np. wieku, nie sportowego zachowania
- b) Zasady dotyczące gry
- - gra na jeden kosz
- -podrzucenie monety określa, który zespół rozpocznie grę
- -piłka "zmienia posiadanie" po każdym zdobytym koszu i jest wprowadzana do gry zza linii 6,25
- -piłka musi być wycofana za linię 6,25 po każdej "zmianie posiadania" wynikającej z gry np. po przechwyceniu piłki, po zbiórce w obronie,
- -piłka musi być dotknięta przez obrońcę zanim wejdzie do gry
- -należy wykonać minimum jedno podanie przed rzutem do kosza
- -po faulu, błędach takich jak: kroki, aut oraz we wszystkich innych sytuacjach powodujących "zmianę posiadania" piłka wprowadzana jest
- do gry zza linii bocznych bądź linii środkowej jak najbliżej miejsca gdzie doszło do zdarzenia
- -za każde wspólne trzymanie piłki jest ona przyznawana drużyną na zmianę i wprowadzana do gry zza linii środkowej
- -zmiana zawodnika jest możliwa, kiedy piłka nie jest w grze
- c) Zasady dotyczące zdobywania punktów i rozstrzygania meczu
- -gra toczy się do zdobycia 15 punktów lub trwa 12 minut, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej
- -gdy gra kończy się po 12 min zespół, który ma więcej punktów wygrywa. W przypadku remisu sędzia zarządza 3 min dogrywkę aż
- do rozstrzygnięcia meczu.
- -wszystkie rzuty celne z wnętrza półkola 6,25 m liczą się jako 1 punkt. Wszystkie celne zza linii 6,25 m liczą się jako 2 punkty. O wartości
- punktowej rzutu decyduje sędzia.
- d) Zasady dotyczące fauli
- -faul ogłasza sędzia
- -po faulu piłka wprowadzana jest do gry zza linii bocznej lub środkowej możliwie najbliżej miejsca zdarzenia
- -jeżeli zawodnik jest faulowany w trakcie wykonywania rzutu i rzut jest celny to zalicza się zdobyte punkty i zespół pozostaje w posiadaniu
- piłki. Jeżeli jest rzut niecelny zespół poszkodowany pozostaje w posiadaniu piłki i wprowadza ją do gry zza linii środkowej
- -rzuty wolne (dwa) są przyznawane za bardzo brutalny faul (tzw. faul umyślny) a po drugim rzucie piłka jest nadal w posiadaniu zespołu
- rzucającego.
- -dwa faule umyślne wykluczają zawodnika z gry w danym meczu
- -każdy zawodnik, który wywoła lub wda się w bójkę zostanie natychmiast wykluczony z turnieju
- Zwinnościowe tory - rowerowy lub na hulajnodze
- Wyznaczamy teren, na którym powstanie tor. Za pomocą rzeczy, którymi dysponujemy: słupki, chorągiewki, kreda układamy kolejność przeszkód: np. slalomy, pętle, kładki... Musimy mieć na względzie poziom sprawności, możliwości ruchowe uczestników a także wiek. Pokonywanie toru na czas. Mierzymy 2 próby. Przy uczestnictwie indywidualnym bierzemy lepszy czas uzyskany w 2 próbach. Jeżeli konkurencja będzie rozgrywana parami np. dziecko - rodzic, chłopak - dziewczyna, bierzemy pod uwagę czasy z obu prób.
- Gry i zabawy w formie stacji (stanowisk).
- a) Kręgle butelkowe
- W 1,5 l butelki po napojach sypiemy piasek. Ustawiamy w sposób dowolny, w zależności, jaką ilością butelek dysponujemy. Wyznaczamy miejsce, z którego oddawane będą rzuty. Butelki są ciężkie, więc do przewrócenia ich proponuję piłkę lekarską 1 kg. Jeśli jej nie posiadamy używamy dowolnej piłki, która będzie nadawała się do tego celu. Ustalamy ilość prób, punktację i sposób wykonania rzutu. Np. suma przewróconych butelek w trzech próbach. Konkurencję można przeprowadzić indywidualnie lub drużynowo.Butelki można zastąpić puszkami.
- b) Skoki z miejsca dodawane
- Ustalamy ilość skoków np. 3-5 skoków. Po pierwszym skoku zaznaczamy miejsce lądowania (liczy się pięta tej nogi, która została w tyle). Następny skok wykonuje się od ostatniego śladu lądowania (dla ułatwienia każde lądowanie zaznaczamy kredą) itd. Jeżeli dysponujemy taśmą mierniczą to mierzymy skoki, jeśli nie to zaznaczamy kolorową kredą odległość(pisząc imię lub tylko pierwszą literę). Wygrywa ten, kto uzyska najdłuższą odległość.
- c)Strzały do bramki z różnych odległości
- Do tej konkurencji można wykorzystać różne rodzaje bramek: tradycyjne do piłki nożnej lub ręcznej, do unihoca. Można również wbić w ziemię dwa kijki, ustawić dwa słupki, które zastąpią bramkę. Ustalamy odległości, z których będziemy strzelać bramki oraz ilość oddawanych strzałów. Zależy to od poziomu sprawności grupy.
- d)Układanie wieży lub budowli z: puszek, kartoników lub różnego rodzaju pudełeczek po produktach kosmetycznych
- Ułożenie budowli dowolnym sposobem. Konkurencja indywidualna bądź z podziałem na zespoły. Wygrywa ten, kto ułoży najwyższą lub najbardziej pomysłową budowlę. Budowla wytrzyma określony czas.
- e)Rzuty do celu lub na odległość
- - rzut beretem lub podkową, (kto dalej),
- - rzut jajkiem: wyznacza się trzy odległości do wyboru przez uczestnika odpowiednio punktowane 2 m, 3 m, 5 m. Jedna osoba rzuca, druga
- usiłuje złapać. Należy ustalić ilość rzutów,
- - rzuty ringo: słupki ustawiamy w różnych odległościach. Ćwiczący wykonuje rzut próbując, aby ringo znalazło się na słupku. Ilość słupków,
- rzutów dowolna. Punktacje ustalamy w zależności od poziomu rzucających np. słupek w odległości 1 m - 1 pkt, 2 m - 3 pkt, 3 m - 5 pkt
- (przy wykonaniu 6 rzutów),
- -rzuty kulkami z gazet lub innego papieru do wiadra, kosza, miski,
- -"wojna na kulki z gazet" z podziałem na zespoły,
- - rzuty piłeczkami tenisowymi do dużej piłki np. lekarskiej 3 kg. Liczy się ilość trafień w piłkę.
- - celowanie piłeczkami tenisowymi do dużego kartonu z wyciętymi otworami. Ustalamy odległość, z jakiej wykonywane będą rzuty oraz
- ilość prób.
- f)Pokonywanie slalomu z jajkiem na łyżce lub piłeczką do tenisa stołowego
- Ustalamy slalom, jego długość i sposoby pokonania. Slalom przeprowadzamy między słupkami, chorągiewkami lub drzewami. Próba przeprowadzona na czas. Zaliczenie slalomu: uzyskany czas i popełnione błędy(upadek jajka - punkty karne).
- Przeciąganie liny w parach bądź zespołach
- Ustalamy ilość prób i miejsce, do którego należy przeciągnąć przeciwnika. Przy dużej ilości zespołów ustalamy system rozegrania konkurencji. Przeciąga "każdy z każdym", bądź na zasadach losowania przeciwnika. Można utworzyć dwie grypy - wygranych i pokonanych. Wygrani zmagają się dalej "każdy z każdym" i pokonani również. Ustalamy kolejność zajętych miejsc.
- Przeskoki przez linkę
- Konkurencja zespołowa polegająca na jak największej liczbie uczestników skaczących naraz na lince. Należy ustalić ilość prób i punktację (np. dwie próby: I - 7, II - 12 łącznie 19 osób).
- Sprawnościowe tory przeszkód
- wg własnych inwencji, z dowolnym sprzętem, jakim dysponujemy. Można ustawić tory samemu lub wykorzystać naturalne warunki w terenie np.: drzewa, gałęzie, pagórki, leżące kłody, piasek. Propozycje paru prostych torów np.:- Slalom z nakładaniem i zdejmowaniem ringo ze słupków.
- Start - przewrót w przód - przejście pod płotkiem - przejście przez hula-hop - powrót biegiem.
- Start - przy chorągiewce zdjęcie jednego buta - okrążenie drugiej chorągiewki - powrót - założenie buta - powrót biegiem.
- Slalom na czworakach - przejście przez szarfę dowolnym sposobem - 5 przysiadów w wyznaczonym miejscu - powrót po prostej.
- Tor z wykorzystaniem terenu naturalnego. Start do wyznaczonego drzewa - okrążenie go - 3 wyskoki do gałęzi - pokonanie pagórka lub innej naturalnej przeszkody - okrążenie drzewa - powrót
- Zabawa "Krokodylki"
- wyznaczamy określone pole zabawy. Dowolna ilość uczestników. Zabawa polega na tym, aby przypiąć klamerkę do ubrania komuś innemu poruszającemu się na polu. Nie wolno przyczepiać klamerek do włosów, do twarzy. Czas trwania zabawy wyznacza prowadzący. W tym czasie można przyczepiać i odczepiać klamerki uczestnikom gry. Po sygnale kończącym zabawę każdy liczy, ile ma przypiętych klamerek do własnego ubrania.
- "Ogonki"
- w zabawie bierze udział dowolna liczba uczestników, którzy mają zaczepione za spodenkami szarfy. Poruszają się po wyznaczonym polu. Ich zadaniem jest zebranie jak największej ilości szarf- ogonków od innych uczestników.
- "Stonoga"
- wszystkich uczestników dzielimy na kilka zespołów. Członkowie tego samego zespołu powiązani są szarfami lub skakankami (lub trzymają się za biodra) i starają się pokonać wyznaczoną trasę slalomu.
- "Wyścigi balonowe"
- uczestników dzielimy na 3-4 osobowe drużyny, których zadaniem będzie złapanie jak najwięcej porozrzucanych balonów i umieszczenie ich w kartonach lub koszach rozmieszczonych na wyznaczonych miejscach. Ilość balonów od 15-20.
- "Zbieracze"
- uczestnicy podzieleni na drużyny. Zabawa polega na zebraniu jak największej ilości piłeczek tenisowych, w jak najkrótszym czasie na wyznaczonym polu zabawy. Piłeczki rozrzucane są przez prowadzącego zawsze w ten sam sposób.
Bibliografia:- Bondarowicz M.: "Zabawy i gry ruchowe".
- Trześniowski R.: "Zabawy i gry ruchowe".
- Red. Bronikowski M.: "Metodyka wychowania fizycznego w reformowanej szkole".
- Bielski J.: "Życie jest ruchem".
|
