Działa tylko w IE - sorry!    
     

Program zajęć wyrównawczych w nauczaniu zintegrowanym

mgr Anna Ziobrowska


WSTĘP

Nauczanie zintegrowane jest bardzo ważnym okresem edukacyjnym w rozwoju każdego dziecka. Wiadomości i umiejętności jakie nabędzie w tym okresie są warunkiem dalszej edukacji każdego małego człowieka. Na tym etapie kształcenia istotne są umiejętności mówienia, czytania, pisania i liczenia. Droga do ich zdobycia jest jednak długa i skomplikowana. Wymaga wielu zabiegów natury dydaktyczno-metodycznej ze strony nauczyciela, aktywnej pracy samego ucznia jak i współpracy rodziców. Tylko dobra współpraca i porozumienie ze strony ucznia, nauczyciela i rodziców pozwoli na opanowanie tych umiejętności. Zdarza się często, że uczniowie maja problemy z opanowaniem niektórych wiadomości i umiejętności. Następstwem czego są niepowodzenia szkolne, stresy, poczucie mniejszej wartości itp. Mając na uwadze dobro dziecka opracowałam i wdrożyłam program zajęć wyrównawczych dla uczniów mojej klasy mających kłopoty zdrowotne i dydaktyczne. Opracowany przeze mnie program wdrażałam na nieodpłatnych dodatkowych zajęciach.

CHARAKTERYSTYKA ZABURZEŃ BĘDĄCYCH PRZYCZYNĄ NIEPOWODZEŃ SZKOLNYCH

  1. ZABURZENIA ROZWOJOWE
    1. NISKA SPRAWNOŚĆ PERCEPCJI WZROKOWEJ
      • opóźnienia rozwojowe w dziedzinie wyodrębniania i różnicowania kształtów różnego typu,
      • wady wzroku np. nadwzroczność, astygmatyzm zezy (chodzi tu o widoczne wady, które nie są wyrównywane leczeniem,
      • trudności w całościowym ujęciu wyrazów (mylą wyrazy o podobnej strukturze graficznej np. rok-rak, długi-drugi),
      • nie spostrzegają wszystkich elementów w wyrazie czyta kratka-zamiast krata, opuszcza litery i sylaby w wyrazach,
      • mylą kierunki: strona prawa-lewa, góra-dół,
      • mylą znaki graficzne: litery i cyfry o podobnych kształtach np.: d-p, p-g, 3-E, a-o, n-u, b-g,
      • przestawiają liter i cyfr w liczbach np.: od-do, kot-kto, wór-rów,
      • opuszczają litery, sylaby, całe słowa, a nawet wersy tekstu,
      • niewłaściwie rozplanowują pismo w zeszycie,
      • nie mieszczą się w liniach,
      • popełniają błędy ortograficzne (z powodu słabszej pamięci wzrokowej nie zapamiętują graficznych znaków i poprawnej pisowni),
      • w dalszej nauce dochodzą trudności w nauce geografii, geometrii, biologii,
      • nieprecyzyjne wymawianie grup spółgłoskowych, opuszczanie głosek w wyrazach: gardło, garstka, warstwa,
      • słabe różnicowanie głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych: b-p, w-f, g-k, d-t,
      • upodobnienie głosek zbliżonych do siebie fonetycznie: c-cz, s-sz (szosa-szosza, suszarka-szuszarka).
  2. NIEPRAWIDŁOWOŚCI W PRZEBIEGU PROCESU DYDAKTYCZNEGO
    1. Trudności spowodowane poważną chorobą ucznia.
    2. Częste wyjazdy do szpitala.
    3. Złe samopoczucie ucznia.
    4. Zmiany nastroju.
    5. Wolniejsze tempo pracy.

ZASADY PROWADZENIA ZAJĘĆ WYRÓWNAWCZYCH

W pracy wyrównawczo-dydaktycznej muszą być uwzględniane wszystkie podstawowe zasady pedagogiczne, obowiązujące również w pracy szkolnej. Często muszą one być pełniej i konsekwentniej realizowane niż w normalnej pracy pedagogicznej.

  1. MOŻLIWIE PEŁNA INDYWIDUALIZACJA PRACY Z KAŻDYM DZIECKIEM.
  2. STAWIANIE ZADAŃ DOSTOSOWANYCH DO MOŻLIWOŚCI DZIECKA I ZAPEWNIENIE WARUNKÓW DO POPRAWNEGO WYKONYWANIA ĆWICZEŃ.
  3. POWOLNE, SYSTEMATYCZNE PRZECHODZENIE OD ZADAŃ ŁATWIEJSZYCH DO CORAZ TRUDNIEJSZYCH, OD PROSTYCH DO BARDZIEJ ZŁOŻONYCH.
  4. ZAPEWNIENIE WARUNKÓW UTRWALANIA PRAWIDŁOWYCH UMIEJĘTNOŚCI I LIKWIDOWANIA NIEKORZYSTNYCH NAWYKÓW W CZYTANIU I PISANIU.
  5. DOSTOSOWANIE CZASU TRWANIA POSZCZEGÓLNYCH ĆWICZEŃ DO WYDOLNOŚCI DZIECKA.
  6. MOBILIZOWANIE DZIECKA DO WYKONYWANIA ZADAŃ POPRZEZ STOSOWANIE RÓŻNORODNYCH FORM ĆWICZEŃ

EDUKACJA POLONISTYCZNA

CELE ZAJĘĆ:

Wyrównywanie braków w wiadomościach wynikających z deficytów rozwojowych, słabszej predyspozycji psychofizycznej i intelektualnej dziecka do nauki, częstych pobytów w szpitalu, złych stanów samopocucia.

  1. Ćwiczenia usprawniające funkcje wzrokowe
    1. Na materiale bezsłownym:
      1. oglądanie obrazków, kolorowanie, kreskowanie i zamalowywanie wg poleceń nauczyciela i sytuacji przedstawionej na ilustracjach;
      2. malowanie, rysowanie kształtów litero podobnych i figur wg wzoru i poleceń nauczyciela;
      3. wyodrębnienie różnic między obrazkami;
      4. rozpoznawanie przedmiotów, wyróżnianie, określenie położenia;
      5. zajmowanie miejsca i układanie przedmiotów wg poleceń i kodu;
      6. składanie całości obrazka z jego części.
    2. Na materiale literowym, sylabowym, razowym:
      1. rozróżnianie w dużym formacie elementów liter;
      2. kreślenie po śladzie elementów liter i kształtów geometrycznych wg poleceń;
      3. rozpoznawanie liter: a, o, i, e, y;
      4. rozpoznawanie liter: d, j, g, n, p, r, ą, w, z, ó, ł, b, f, h, z - w układach wielo literowych, sylabach, wyrazach, uzupełniankach obrazkowych - wyrazowych w tekście ;
      5. Rozpoznawanie i określanie
        • miejsca dwuznaków,
        • miejsc ze zmiękczeniem przez "i" (niezgłoskotwórcze),
        • ze zmiękczeniem przez kreskę;
      6. wyszukiwanie wyrazów z jednakową literą np.: lok, lis, las;
      7. uzupełnianie wyrazów brakującą sylabą;
      8. wyszukiwanie drugiego słowa w wypisywanym szeregu wyrazów np.: latarka - lata, tarka;
      9. uzupełnianie wyrazów z jednakową literą, szukanie rymu do danego słowa;
      10. oznaczanie kolejnego miejsca eksponowanej głoski w wyrazie np.: Ola, blOk;
      11. wyszukiwanie wskazanych sylab w wyrazach jednosylabowych, dwusylabowych'
      12. dobieranie podpisów do ilustracji;
      13. uzupełnianie wyrazów odpowiednią literą w ramach utrwalonej reguły ortograficznej:
        • rozsypanki;
        • układanki obrazkowo-wyrazowe;
        • loteryjki;
        • gry obrazkowo- yrazowe
        • łamigłówki

    Cele ćwiczeń:

    Kształcenie pamięci wzrokowej, usprawnienie umiejętności obserwacji i właściwej interpretacji poleceń nauczyciela.
    Eliminowanie zbędnych ruchów i braku koordynacji.
    Kształcenie spostrzegawczości, pamięci wzrokowej, umiejętności analizy i syntezy, koordynacji wzrokowo-słuchowej, wdrażanie do koncentracji uwagi i prawidłowej interpretacji poleceń nauczyciela, usprawnienie spostrzegania wzrokowego w zakresie wyodrębniania figury z tła, usprawnienie koordynacji wzrokowo-słuchowej, spostrzeganie stosowanych przeniesień
    Wdrażanie do samodzielnego i dokładnego wykonywania poleceń nauczyciela.

EDUKACJA MATEMATYCZNA

CELE ZAJĘĆ:

  1. Korygowanie i wspomaganie tych procesów, od których zależy uczenie się matematyki;
  2. Wyciszanie lękowych nastawień do zadań wymagających wysiłku intelektualnego;
  3. Dostarczanie dodatnich emocji w celu wzmocnienia aktywności i zachowań zmierzających do osiągnięcia intelektualnego sukcesu.
  4. Wzbudzenie w uczniach poczucia wiary we własne siły.
  5. Mobilizacja do działań mających na celu pokonywanie trudności.
  1. Ćwiczenia usprawniające rozumienie pojęć związanych ze stosunkami przestrzennymi na podstawie obserwacji doświadczeń wskazywanie położenia przedmiotów i elementów

    Cel zajęć:

    Usprawnienie uwagi, pamięci i spostrzegawczości

  2. Ćwiczenia utrwalające pojęcie zbioru
    1. klasyfikacja zbiorów ze względu na ich liczebność, przeliczanie zbiorów;
    2. ustalanie równoliczności zbiorów na podstawie przeliczenia i łączenia w pary;
    3. uzupełnianie elementów w zbiorze

    Cel zajęć:

    Usprawnianie prawidłowości które trzeba przestrzegać przy obliczaniu liczebności zbioru

  3. Ćwiczenia związane z monografią liczby i rozpoznawanie liczb
    1. poprawna eliminacja liczb;
    2. pisanie liczb w ciągu;
    3. rozpoznawanie liczb wśród innych elementów

    Cel zjęć:

    Usprawnienie spostrzegawczości, pamięci, uwagi, analiza wzrokowa

  4. Usprawnienie techniki rachunkowej i umiejętności dodawania i odejmowania w zakresie 20
    1. prawidłowe umiejscawianie liczb 0 - 20 na osi liczbowej;
    2. powtórzenie dodawania i odejmowania w zakresie 20
      • bez przekroczenia progu dziesiątkowego;
      • z przekroczeniem progu dziesiątkowego przez dopełnienie do 10 - rozumienie i stosowanie własności zadań
    3. rozwiązywanie zadań tekstowych

    Cele ćwiczeń:

    Usprawnienie umiejętności sprawnego wykonywania dodawania i odejmowania

  5. Ćwiczenia umiejętności dodawania i odejmowania w zakresie 100
    1. powtórzenie zapisu liczb do 100 z wyróżnieniem cyfry dziesiątek i cyfry jedności;
    2. różne sposoby dodawania i odejmowania w zakresie 100 bez przekroczenia progu dziesiątkowego;
    3. różne sposoby dodawania i odejmowania w zakresie 100 z przekroczeniem progu dziesiątkowego;
    4. rozwiązywanie zadań tekstowych

    Cele ćwiczeń:

    Uświadomienie kanonów postępowania przy rozwiązywaniu zadań tekstowych

  6. Ćwiczenia usprawniające mnożenie i dzielenie liczb jednocyfrowych w zakresie 30
    1. powtórzenie mnożenia z rozszerzeniem zakresu iloczynów do 30
    2. praktyczne poznawanie i stosowanie umów dotyczących kolejności wykonywania działań;
    3. dzielenie liczby przez liczbę jako działanie odwrotne do mnożenia;
    4. liczby parzyste i nieparzyste, podzielne przez 3, 5, 2;
    5. rozwiązywanie zadań tekstowych

    Cele ćwiczeń:

    Doskonalenie techniki rachDoskonalenie rachunku pamięciowego, umiejętności analizy danych i szukanych poprzez zabawy.

  7. Mnożenie i dzielenie w zakresie 100
    1. różne sposoby obliczania iloczynów z wykorzystaniem rozdzielności mnożenia względem dodawania;
    2. liczby parzyste i nieparzyste;
    3. praktyczne rozumienie pojęcia podzielności (związek z wielokrotnością)
    4. przedstawianie liczby w postaci zapisu;
    5. Rozwiązywanie, układanie, przekształcanie zadań tekstowych

    Cele ćwiczeń:

    Eliminacja bariery lękowej w czasie samodzielnego rozwiązywania zadań

  8. Rozszerzenie numeracji do 1000
    1. wyodrębnianie setek, dziesiątek, jedności - przedstawienie liczb w postaci: 425=400+20+5=4*100+2*10+5*1;
    2. wymawianie i pisownia liczebników;
    3. dodawanie typu: 300+400; 700-300; 300+48;
    4. porównywanie liczb trzycyfrowych np.: 421 i 390;

    Cele ćwiczeń:

    Budzenie wiary we własne siły poprzez dostosowanie zadań do możliwości i umiejętności

  9. Ćwiczenia usprawniające mnożenie i dzielenie
    1. powtórzenie własności mnożenia poznanych w klasie II
    2. ćwiczenia kształtujące biegłość mnożenia i dzielenia;
    3. Praktyczne stosowanie rozdzielności mnożenia i dzielenia wzgl. dodawania i odejmowania;
    4. Zabawy indywidualne i w grupie-utrwalające tabliczkę mnożenia
      • milczki
      • gry planszowe
      • zabawy z hasłem - gry rachunkowe z kodem
      • uzupełnianki liczbowe, kolorowanki matematyczne itp.
    5. działania z użyciem nawiasów;
    6. rozwiązywanie zadań tekstowych
      • układanie do ilustracji
      • przekształcanie
    7. zadania indywidualne i dla grupy;
      • dzielenie liczby przez 1, przez nią samą, przypomnienie i utrwalenie pojęcia "liczba parzysta i nieparzysta"
    8. badanie podzielności liczb przez 2, 5, 10;
    9. ćwiczenia indywidualne, zróżnicowane na porównywanie ilorazowe:
      • tyle razy więcej, tyle razy mniej
      • ile razy więcej, ile razy mniej?
    10. dzielenie z resztą

    Cele ćwiczeń:

    Utrwalanie toku postępowania w czasie rozwiązywania zadania tekstowego, doskonalenie rachunku pamięciowego, usprawnianie umiejętności analizy i syntezy, myślenie operacyjne

  10. Ćwiczenia usprawniające dodawanie i odejmowanie w zakresie 1000
    1. powtórzenie numeracji w zakresie 1000-dziesiątkowy układ pozycyjny (pomoce dydaktyczne, pudełka-rzędy dziesiętne)
    2. dodawanie i odejmowanie różnymi sposobami(indywidualne ćwiczenia wg możliwości dziecka)
    3. algorytm dodawania i odejmowania pisemnego - automatyzacja rachunku
      • dodawanie bez przekraczania progu dziesiątkowego
      • dodawanie i odejmowanie z przekroczeniem progu dziesiątkowego i setkowego
      • podwójne przekroczenie progu
    4. rozwiązywanie zadań tekstowych

    Cele ćwiczeń:

    Usprawnienie myślenia logicznego i operacji matematycznych, wdrażanie do wyrażania się językiem matematycznym

  11. Ćwiczenia usprawniające mnożenie i dzielenie w zakresie 1000, bez reszty i z resztą
    1. ćwiczenia pogłębiające rozumienie własności mnożenia np.:
      2*2*2*2*2=
      3*3*3*3*3=
    2. mnożenie przez dziesiątki i setki;
    3. praktyczne stosowanie rozdzielności mnożenia względem dodawania - obliczanie iloczynów typu:
      3*247=
      20*24=

Bibliografia

  1. Czajkowska - "Zajęcia korekcyjno - kompensacyjne w szkole"
  2. Gołyszny - "Zeszyt ćwiczeń dodatkowych do języka polskiego oraz zajęć reedukacyjnych"
  3. Gruszczyk-Kolczyńska - "Dzieci ze specyficznymi trudnościami z uczenia się matematyki"
  4. Polok - "Zeszyt ćwiczeń dodatkowych dla matematyki oraz zajęć reedukacyjnych, kl. I, II, III"
  5. Postolska - "Matematyka inaczej"
  6. Smoileńska - "Ćwiczenia wyrównawcze w zakresie czytania i pisania