Ponieważ nieodzownym elementem nauki języka obcego jest zgłębianie wiedzy cywilizacyjno-kulturowej o kraju, w którym się go, używa postanowiłam opracować konspekt przygotowujący do umożliwienia uczniom aktywnego zdobycia takiej wiedzy podczas wycieczek zagranicznych. Chodzi zwłaszcza o to, że lekcja tego typu nie może być wykładem samym w sobie ani też rozrywką wypełniającą czas lekcyjny. Uprzywilejowane miejsce zajmuje dokument, odpowiednio dobrany do tematyki zajęć, uprzednio wyselekcjonowany przez nauczyciela i zaadaptowany do pracy lekcyjnej w zależności od planowanych form organizacyjnych jednostki (np. praca indywidualna, praca w grupach, praca całym zespołem klasowym). Uczący się wiedzą skąd został zaczerpnięty dokument, jakie kryteria doboru zadecydowały o jego obecności na lekcji, jakim celom ma służyć. Informacje te przekazuje im nauczyciel. Nauczanie języka jest jednak cały czas na pierwszym miejscu, nawet wtedy, gdy przeważają treści cywilizacyjno-kulturowe. Doborem dokumentu nie rządzi przypadek. Bierze się pod uwagę poziom językowy uczniów i tekstu, jego dekodowalność, zawartość treści realioznawczych, ogólną znajomość danej dziedziny przez uczniów konieczną do prawidłowej percepcji dokumentu. Dokument nie powinien być ani zbyt łatwy ani też zbyt trudny. Dobór tematyki jest narzucany przez podręcznik, sytuację szkolną, pozaszkolną, nauczyciela lub też uczniów. Respektuje się wtedy zainteresowania i potrzeby uczniów. Wiąże się to z pojawieniem się motywacji, której przejawem jest poszukiwanie pewnych informacji i lepszym przyswajaniu wiedzy. Dostarczony materiał jest rozpracowywany, wyjaśniany i, jeśli jest taka możliwość, porównywany z podobnym faktem czy zjawiskiem zaczerpniętym z ojczystej kultury. Informacje są dostarczane w postaci różnych kodów: za pomocą tekstu, obrazu elektronicznego, dźwięku, fotografii, itp., po to, aby uczeń mógł wybrać najodpowiedniejszy dla niego sposób uczenia się. Część przygotowawcza realizowana przed wyjazdem polega na opracowywaniu w grupach zagadnień z historii, architektury, literatury, geografii, historii sztuki, itp. we współpracy z nauczycielami innych przedmiotów, z wykorzystaniem multimediów i Internetu. Cele językowe: - wzbogacenie słownictwa z dziedzin:
- architektury (nazwy zabytków, cechy charakterystyczne różnych styli),
- sztuki (malarstwa, rzeźby),
- gastronomicznej/ kulinarnej (nazwy potraw, składników, sztućców),
- enologicznej (rodzaje win, składniki, sposób produkcji szampana),
- kinematograficznej (rodzaje filmów, seanse, bilety),
- znajomości regionów (ważny przemysł, charakterystyczne rolnictwo, znane zabytki),
- geografii (rodzaje/ rzeźba terenu, różne rodzaje krajobrazów),
- historii (miejsca bitew, walk, sytuacja polityczna);
- integracja uczniów, nauczycieli i pracowników biura turystycznego
- doskonalenie umiejętności życia w grupie,
- odpowiedzialności za siebie i innych,
- dyscypliny;
- nauka piosenek,
- gry i zabawy językowe,
- przygotowanie do ćwiczeń konwersacyjnych z rodzimymi użytkownikami języka:
- pracownikami hotelowej recepcji,
- pracownikami sklepu,
- pracownikami restauracji,
- przypadkowo zagadniętymi osobami.
Cele komunikacyjne: - zapytanie o drogę, sklep, muzeum,
- zamówienie posiłku, zapytanie o skład interesującego nas dania,
- załatwienie w biurze prospektów z danego regionu, propozycji wycieczek,
- umówienie się na wizytę u lekarza i rozmowa w trakcie wizyty,
- robienie zakupów w różnych rodzajach sklepów.
Cele ogólne: - poznanie kultury i tradycji francuskiej i państw frankofońskich,
- zdobycie umiejętności szukania materiałów i dokumentów na wybrany temat,
- rozwijanie sprawności językowych,
- wyrobienie postawy ciekawości uczniów,
- otwartości i tolerancji na inną kulturę:
- inną mentalność,
- inne zwyczaje.
Na miejscu, oprócz części turystycznej, realizowany jest dalszy etap projektu poprzez bezpośredni kontakt z mieszkańcami danego regionu, poprzez przeprowadzenie serii wywiadów z osobami w różnym wieku na wcześniej, jeszcze przed wyjazdem ustalony temat. Celem jest: - porozmawianie o zabytkach, obyczajach, poglądach;
- powtórzenie sytuacji, ćwiczonych na lekcjach języka, czyli:
- trzeba zagadnąć kogoś,
- przedstawić się,
- powiedzieć kilka słów o szkole, wycieczce i o realizowanym projekcie
- zapewnienie uczniom poczucia bezpieczeństwa, dlatego pracują grupami kilkuosobowymi.
Ponieważ korelacja między przedmiotami jest jedną z ważniejszych zasad dydaktyki, dlatego postanowiłam zająć się tym podczas naszych wycieczek. Wiadomości przyswajane przez uczniów w ramach jednego z przedmiotów humanistycznych, wykorzystywałam później na moich lekcjach języka francuskiego. Są to przede wszystkim wiadomości przekazywane uczniom podczas zajęć takich jak, np. historia, geografia, wiedza o społeczeństwie, wiedza o kulturze (muzyka, plastyka). Z dydaktycznego punktu widzenia pozwoliło mi to na posłużenie się wiedzą opanowaną przez uczniów w zupełnie innych okolicznościach niż ją zdobyli. Z kolei uczniom umożliwiło to świadome wykorzystanie tej wiedzy w zupełnie nieprzewidzianych przez nich wcześniej okolicznościach, czyli na języku obcym. Posiadane przez nich wiadomości, dzięki swemu bogactwu i różnorodności pozytywnie wpływają na przebieg komunikacji oraz na trwałość nawyków i umiejętności porozumiewania się. Ten transfer operacji logicznego myślenia jest nieoceniony i niezbędny w nauce języka obcego. Ponadto takie powiązanie wielu przedmiotów z nauką języka obcego poszerza horyzonty uczniów, a informacje przez nich zdobyte wzbogacają ich słownik o wiele terminów i pojęć. Uczniowie mają możliwość osobiście przekonać się o tym, że zdobywana przez nich wiedza ma zastosowanie praktyczne i mogą się nią "popisać", co nie jest bez znaczenia w przypadku uczniów nieśmiałych. Równoległe przyswajanie języków obcych stwarza okazję do skonfrontowania oraz pozytywnego transferu wiadomości i umiejętności w obrębie poszczególnych podsystemów językowych: - leksyki: zapożyczenia,
- gramatyki: formy i konstrukcje analogiczne lub bardzo podobne w obu przyswajanych językach,
- fonetyki: poprawna wymowa i intonacja.
Należy uświadomić uczniom jak ważna jest umiejętność wykorzystania domysłu językowego w celu ustalenia znaczenia nieznanego wyrazu lub samodzielnego sformułowania reguły gramatycznej. |
