Działa tylko w IE - sorry!    
     

To może przydarzyć się również w naszej rodzinie

Hanna Grześkowiak


Wprowadzenie

Mam nadzieję, że omawiana przeze mnie problematyka dostarczy rodzicom wiedzy na temat ryzyka uzależnień, na które narażone są nasze dzieci. Problem narkotyków, palenia papierosów czy picia alkoholu może dotknąć każdą rodzinę, może stać się przyczyną naszych trosk i poważnych kłopotów nie tylko wychowawczych, ale - a może przede wszystkim zdrowotnych.

Różnego rodzaju uzależnienia od środków toksycznych stanowią bardzo poważny i aktualny problem. W polskim społeczeństwie wzrasta zjawisko znacznego obniżenia progu wiekowego dzieci sięgających po pierwszego papierosa, po piwo czy narkotyki. Niestety te używki stały się wśród naszej młodzieży bardzo modne. W tej sytuacji powszechnego zagrożenia i ryzyka uzależnienia potrzebna jest rzetelna wiedza o szkodliwości wielu środków, po które tak łatwo i lekkomyślnie coraz częściej sięgają dzieci i młodzież. Zbyt ryzykowne są te pierwsze i kolejne kontakty ze środkami uzależniającymi. Człowiek przyjmując je traci wolność staje się ich niewolnikiem, gdyż uzależnia się od nich.

Większość rodziców to osoby troskliwe i kompetentne, dbające o dobro swoich dzieci nawet w obliczu przytłaczających trudności. Gdy zaczynamy podejrzewać, że nasze dziecko sięga po alkohol lub inne środki odurzające przedstawiamy mu argumenty, prosimy i zamartwiamy się o jego losy. Próbujemy wszystkiego i czujemy, że jesteśmy bezradni.

Intuicyjnie przeczuwany niebezpieczeństwo, ale zbyt mało o nim wiemy, aby pomóc. Wiedza na temat uzależnień daje siłę, pomoże zapobiec problemom związanym z narkotykami czy innymi środkami uzależniającymi, pomoże rozpoznać problem już istniejący, "podpowie" jak interweniować w każdym możliwym stadium, jak i gdzie uzyskać pomoc.

Problemy związane z uzależnieniami są skomplikowane i bardzo niebezpieczne, ale rzetelna wiedza pomaga w znalezieniu rozwiązań. Zapobieganie, rozpoznawanie, interwencja, leczenie i wyzdrowienie są możliwe.

Trudność często polega na tym, że rodzice są często zupełnie nieświadomi problemu. Podejrzane zachowania dziecka przypisują trudnemu okresowi wieku dorastania. Pierwsze ostrzeżenie może przyjść dopiero wówczas, gdy syn czy córka nie wróci do domu na noc lub gdy w ogóle ucieknie z domu.

1. Znaczenie grupy rówieśniczej w życiu nastolatka

Grupa rówieśnicza zajmuje bardzo ważne miejsce w życiu naszego dziecka. Trzeba jednak pamiętać, że może być siłą konstruktywną, pomagającą w dojrzewaniu ku dorosłości albo siłą destruktywną. Dzięki grupie dziecko czuje się akceptowane, jest rozumiane, ma świadomość, że nie jest samo. Wewnątrz grupy może spróbować nowych ról, przybierać różne imiona, spróbować nowych sposobów ubierania się czy uczesania. Nastolatek bardzo liczy się z reakcjami swojej grupy. Tzw. zdrowe grupy rówieśnicze pozwalają nastolatkowi rozwinąć poczucie społecznej tożsamości poza granicami rodziny. Będąc członkiem takiej grupy młody człowiek uczy się funkcjonować zgodnie z regułami i normami społecznymi.

Niestety niewłaściwe, niezdrowe grupy rówieśnicze przedłużają pozostałe z dzieciństwa zależności emocjonalne, które zaczynają się manifestować w zdecydowanej odmowie przystosowania się i w nadużywaniu alkoholu i narkotyków. Zachęcają do zachowań dewiacyjnych i anormalnych, ich członkowie często mają kłopoty w szkole, w domu, popadają w konflikty z prawem. Grupy takie zamiast stanowić istotną część procesu dorastania do dorosłości działają na szkodę naszego dziecka.

2. Przyczyny sięgania po narkotyki i inne środki uzależniające

My również, jako nastolatki, kwestionowaliśmy wartości uznawane przez naszych rodziców i pragnęliśmy niezależności, jednak nasz świat był prostszy i bezpieczniejszy niż ten, w którym żyją nasze dzieci.

AIDS, terroryzm, bezrobocie, pogoń za karierą i codzienna walka o utrzymanie rodziny nie były wówczas dla nas, tak jak dzisiaj dla naszych dzieci, powodem do podejmowania trudnych decyzji.

Problem sięgania po środki uzależniające jest bardzo złożony, a powodów, dla których młodzież (czy nawet dzieci) to robią może być wiele. Najczęstsze to:

  • ciekawość poznania czegoś nowego, intrygującego,
  • bunt i przekora wobec nakazów rodziców,
  • chęć bycia atrakcyjniejszym w swoim środowisku,
  • przeżycie "dobrej" zabawy, wyluzowanie się, pozbycie zahamowań,
  • ucieczka od problemów codziennej rzeczywistości, zapomnienie o kłopotach,
  • polepszenie swojej sprawności fizycznej czy umysłowej,
  • ogólna dostępność.

Nastolatki sięgają po papierosy, alkohol czy narkotyki z najrozmaitszych powodów. Wymienione przeze mnie powyżej z pewnością nie wyczerpują wszystkich - chcą zobaczyć jak to jest, ponieważ wygląda to na niezłą zabawę, ponieważ zaimponowały im kuszące reklamy (np. piwa), ponieważ są one łatwo dostępne, ponieważ niemal wszyscy to robią, wreszcie dlatego, że gwarantują natychmiastowe osiągnięcie doskonałego samopoczucia przy niewielkim wysiłku. Rodzice często nie dostrzegają, jak ważną rolę odgrywa przyjemność w rozwijaniu się uzależnienia u młodzieży. Z góry zakładają, że dziecko musi mieć poważne problemy, aby sięgnąć po środki odurzające. Bywa, że obwiniają siebie za to. Oczywiście niekiedy środków tych używają ci, którzy szukają w nich ucieczki od problemów, szukają "zapomnienia". Większość jednak sięga po alkohol czy narkotyki w celu wzmocnienia przyjemności. Dopiero później, w fazie szkodliwego nadużywania - która sama w sobie stwarza różne problemy i jest źródłem cierpienia psychicznego - środek odurzający staje się narzędziem ucieczki. Wówczas bierze się po to, aby czuć się normalnie. Takie doświadczenia są dobrze znane tym, którzy usiłowali zerwać z nałogiem palenia papierosów. Wydawało się, że zawsze można, że trzeba tylko bardzo chcieć, a potem okazało się, że trzeba znowu sięgnąć po papierosa, aby poczuć się normalnie - nie czuć "głodu", otępienia, niepokoju.

3. Rodzaje i działanie środków uzależniających

Codziennie przetacza się przez mass media wiele informacji na temat narkotyków, ale niewielu ludzi wie, że narkotyki wcale nie są na pierwszym miejscu wśród toksyn zabijających dziesiątki istnień ludzkich. Otóż na pierwszym miejscu znajduje się alkohol.

Wśród uczniów kończących szkołę średnią alkohol pije 64%, a 21% używa narkotyków (te szokujące dane są z połowy lat dziewięćdziesiątych). Alkohol ma więc miażdżącą przewagę. Jest środkiem spowalniającym funkcje centralnego układu nerwowego, odblokowuje zahamowania w korze mózgowej i wywołuje stan euforii. Wpływając znacząco na procesy zachodzące w mózgu, powoduje zmiany myśli, uczuć i zachowań. Alkohol ponadto niszczy komórki, może być przyczyną wad wrodzonych, raka piersi i uszkodzeń wątroby. Nie wszyscy jednak wiedzą, że niszczy on także mózg.

Pijąc alkohol młodzież łatwiej popada w alkoholizm niż dorośli. Właściwie uzależnienie następuje tym łatwiej, im młodszy jest pijący. Dorosły osiąga późne stadia uzależnienia w okresie pięciu do dziesięciu lat, nastolatek zaś może osiągnąć ten sam stan w okresie od 6 miesięcy do trzech lat.

Palenie papierosów wielu rodziców uważa za bezpieczniejsze w przeciwieństwie do "niebezpiecznej" marihuany czy kokainy. Paradoksalnie jednak akceptacja społeczna nie jest równoznaczna z bezpieczeństwem.

Alkohol i nikotyna są najczęściej przewodnikami do innych środków odurzających. Zbadano, że nastolatki, które nie piją i nie palą przeważnie nie sięgają po narkotyki.

O szkodliwości palenia papierosów wiemy nieco więcej niż o innych toksycznych środkach. Nikotyna stymuluje centralny układ nerwowy, podobnie jak kokaina. Wywołując przyspieszone bicie serca, powoduje nagły przypływ energii i daje poczucie jasności myśli. Chociaż nie stanowi bezpośredniego zagrożenia życia, to jednak regularne palenie powoduje raka płuc i przyczynia się do powstawania rozedmy, astmy i innych chorób płuc oraz serca.

Ani alkohol, ani papierosy nie są tak bardzo piętnowane jak narkotyki, jednak jeśli rodzice chcą uchronić swoje dzieci przed narkotykami, będą musieli im pomóc unikać tych na pozór bezpieczniejszych, którymi zwykle się za bardzo nie przejmują.

Kolejnym środkiem silnie uzależniającym jest marihuana - powszechnie nazywana "trawką" czy "marychą". Jest to halucynogen wywołujący stan euforii i poczucie wzmożonej świadomości. Taki stan utrzymuje się około 4 godzin. Zwykle marihuanę się pali, jednak jej nasionka, gałązki i listki mogą być dodawane do ciast i spożywane w herbatnikach. Do niedawna uważano marihuanę za dość łagodny narkotyk, jeżeli w ogóle można użyć takiego określenia, dziś jednak mamy do czynienia z substancją, która zawiera więcej niż dwukrotną dawkę toksycznego środka. Toksyczna substancja wprowadzona do organizmu szybko dostaje się do krwiobiegu i działa na centralny układ nerwowy, na wszystkie struktury mózgowe.

Krótkotrwałe zażywanie marihuany powoduje spadek aktywności, relaks, mniejszą wrażliwość. Przy zwiększonych dawkach następuje wzmożona aktywność, gadatliwość, spontaniczny śmiech, wzrost wrażeń zdeformowanych, poczucie zwiększania przestrzeni i czasu, obniżenie koncentracji i funkcji poznawczych. Duże dawki mogą doprowadzić do zatrucia. Zewnętrznymi objawami zatrucia jest nagłe bicie serca, obrzęk powiek, przekrwienie spojówek, wzrost apetytu, "mlaskanie", suchość w ustach i gardle, zahamowanie wydzielania śliny, pojawiają się też ataki kaszlu. Psychofizyczne reakcje są niebezpieczne dla narkomana, gdyż często powodują autoagresję oraz agresję wobec innych.

Czwartą grupą najczęściej używanych narkotyków są inhalanty (środki wdychane: kleje, benzyna, opary aerozolów, płyny do zapalniczek i inne). Środki te wywołują nagłą euforię oraz poczucie dezorientację i nieważkości. Wszystkie te pozornie nieszkodliwe substancje są w gruncie rzeczy nadzwyczaj niebezpieczne. Niszczą komórki mózgowe i powodują uszkodzenie centralnego układu nerwowego. O używaniu inhalantów świadczą następujące oznaki: zmęczenie, utrata apetytu i wagi ciała, częsty kaszel i krwawienie z nosa oraz trudności w mówieniu.

Inhalanty działają hamująco na centralny układ nerwowy, natomiast środki pobudzające stymulują go podwyższając ciśnienie i tętno, pozwalając organizmowi osiągnąć wyższy poziom aktywności i dając poczucie radości. Efekty uboczne to bezsenność, niepokój i utrata apetytu. Do grupy środków pobudzających należą amfetaminy.

Wśród bardzie popularnych amfetaminów są Benzedryna, Dexedryna, Sanorex i Voranil. Zwykle przyjmowane są w postaci tabletek lub kapsułki, mogą być też wstrzykiwane albo wdychane. Najczęściej młodzież sięga po ten narkotyk - znany jako amfa lub spid, gdy chce przezwyciężyć poczucie senności i zmęczenia przed ważnym egzaminem lub usiłuje dodać sobie energii przed wysiłkiem sportowym. Długotrwałe nadużywanie amfetaminów może wywołać objawy psychozy łącznie z paranoją, halucynacjami i gwałtownym zachowaniem.

Najniebezpieczniejszym wśród środków pobudzających jest kokaina i jej wzmocniona pochodna, crack. Wytwarzana jest z liści koki, a sprzedaje się ją w formie białego, bezwonnego, krystalicznego proszku rozpuszczalnego w wodzie. W tej postaci najczęściej się ją wdycha (przez błony śluzowe nosa), rozciera na dziąsłach lub wstrzykuje bezpośrednio w żyły. Proszek ten można również palić albo łykać. Porcja kokainy zwana działką to wałeczek proszku o długości mniej więcej 5 cm i szerokości 0,6 cm. Kokaina przynosi szybkie i mocne doznanie euforii. Pragnienie ponownego przeżycia tej intensywnej przyjemności jest potężne, a depresja następująca po tzw. "haju" - bardzo głęboka. Uzależnienie fizyczne i psychiczne rozwija się u zażywającego kokainę młodego człowieka w ciągu około 16 miesięcy. Uzależnienie od tego narkotyku może być powodem śmierci. Szybko wzrastające ciśnienie krwi rozrywa wówczas naczynia krwionośne, ustaje oddychanie, a migotanie przedsionków może doprowadzić do zatrzymania akcji serca.

Oznakami używania kokainy są: nieustanny katar, chroniczny ból gardła, krwotoki z nosa, stan zapalny w zatokach, dziury w przegrodzie nosowej, zapalenie wątroby i problemy z płucami.

Najsilniejsze działanie uzależniające ma crack - narkotyk błyskawiczny. Wytwarzany jest przez mieszaninę proszku kokainowego z eterem lub proszkiem do pieczenia, różnymi aktywatorami chemicznymi oraz wodą. Mieszankę podgrzewa się, a gdy wytworzona w ten sposób masa zastygnie, kroi się ją na kawałeczki przypominające płatki mydlane. Można je dodać do papierosa.

Substancja czynna dociera do mózgu w ciągu około 7 sekund powodując przypływ euforii trwający do 20 minut i przewyższający siłę doznań pięcio lub dziesięciokrotnie przeżycia wywołane przez kokainę.

W związku z tym, że crack daje najszybsze i najintensywniejsze doznania euforii, ma też największą moc uzależniania. Ze względu na swoją siłę, crack jest odpowiedzialny za większe zniszczenia fizyczne i psychiczne oraz bardziej gwałtowne zachowania niż inne narkotyki.

Kolejnym narkotykiem, o którym warto wiedzieć więcej jest heroina.

Jest to półsyntetyczna pochodna morfiny i występuje jako bezwonny, gorzki proszek, rozpuszczalny w wodzie. Zwykle wstrzykiwana jest dożylnie w rękę lub w pachwinę, co powoduje powstawanie blizn - tzw. ścieżek. Heroinę można także palić lub wdychać. Ma ona hamujący wpływ na centralny układ nerwowy i wywołuje euforię trwającą od trzech do sześciu godzin. Intensywne, silne przeżycie na początku, ustępuje potem ogólnie przyjemnemu samopoczuciu. Uspokajające działanie heroiny sprawia, że osoba będąca pod jej wpływem wydaje się ospała, a jeśli zostawi się ją w spokoju przysypia. Heroina jest bardzo niebezpiecznym narkotykiem i szybko uzależniającym - nawet w ciągu kilku tygodni. Utrudnia normalne funkcjonowanie i w wielu przypadkach staje się przyczyną konwulsji, śpiączki a nawet śmierci.

W ostatnich latach najpopularniejszym narkotykiem wśród młodzieży szkół średnich i studentów jest MDMA czyli ekstaza, która podobnie jak kokaina powoduje nagły przypływ euforii oraz daje poczucie rozszerzenia umysłu. Badania wykazują, że ekstaza nawet w małych dawkach, powoduje uszkodzenie komórek.

Wymienione przeze mnie narkotyki z pewnością nie wyczerpują pełnej ich liczby, ale są to środki uzależniające, po które najchętniej sięga młodzież. Ich ceny nie są wygórowane a zdobycie ich nie sprawia większych trudności.

4. Zmiany zachowań związane z uzależnieniem od środków odurzających

My nauczyciele, ale i wy rodzice doskonale znamy nasze dzieci.

Obserwując je na co dzień dostrzegamy ich reakcje, zachowania w różnych sytuacjach. Jeśli te zachowania ulegają "dziwnym" zmianom powinniśmy być czujni. Często błędnie wnioskujemy, że są one wynikiem stresu czy wieku dorastania. Oczywiście i tak może być, ale przyczyny mogą okazać się dla nas zupełnie zaskakujące. Stare chińskie przysłowie mówi: "Widzimy, kiedy widzimy" (kiedy nauczymy się widzieć). Trzeba więc nauczyć się widzieć zachowania, które powinny nas zaniepokoić i skłonić do bliższego przyjrzenia się im. Ta część opracowania dotyczy właśnie takich zachowań, które mogą wynikać ze stosowania przez nasze dzieci środków uzależniających.

  • Zachowania dziecka na terenie szkoły:
    -rezygnuje z zajęć pozalekcyjnych (lub zostaje z nich usunięte),
    -staje się bardziej leniwe,
    -opuszcza lekcje (bez usprawiedliwienia),
    -opuszcza całe dni w szkole (bez usprawiedliwienia),
    -oddaje nie dokończone zadania domowe lub wcale ich nie ma,
    -dostaje gorsze oceny,
    -nie zalicza przedmiotów,
    -fałszuje usprawiedliwienia,
    -wychodzi z lekcji bez powodu,
    -nie uważa lub przeszkadza na lekcjach,
    -przysypia na lekcjach,
    -jest niegrzeczne, nie słucha nauczycieli, nie przestrzega reguł,
    -zostaje zawieszone w prawach ucznia lub wyrzucone ze szkoły.
  • Zachowania dziecka na terenie domu rodzinnego:
    -wywołuje rodzinne kłótnie,
    -wraca do domu po wyznaczonej godzinie (bez zawiadomienia rodziców),
    -przestaje spełniać domowe obowiązki,
    -wymyka się z domu,
    -zostaje na noc poza domem lub "znika" na kilka dni (bez pozwolenia czy powiadomienia rodziców),
    -odmawia podporządkowania się ustaleniom domowym,
    -przestaje podejmować działania lub wspólne prace z rodziną,
    -izoluje się, przebywa w swoim pokoju,
    -nie chce rozmawiać o swoich znajomych i sposobach spędzania wolnego czasu,
    -nie informuje o swoim "szkolnym życiu", o wydarzeniach szkolnych, zebraniach z rodzicami,
    -posiada pieniądze z niewiadomego źródła,
    -łatwo wybucha gniewem,
    -coraz więcej przeklina,
    -ma konflikty z rodzeństwem,
    -stosuje słowna lub fizyczną agresję,
    -okazują coraz większą wrogość,
    -jest ponure, milczące,
    -składa i łamie obietnice, v-poprawia swoje zachowanie, ale nie na długo.

Oprócz tych wyraźnych, dostrzegalnych reakcji dziecka możemy jeszcze zauważyć zmiany w sferach jego osobowości:

  • w sferze umysłowej:
    -ma zmniejszony zakres uwagi i problemy z koncentracją,
    -ma objawy paranoi: uważa, że jest śledzone, prześladowane lub zagrożone,
    -cierpi na nieokreślone lęki,
    -jest niespokojne, nie może usiedzieć w miejscu,
  • w sferze fizycznej:
    -wykazuje zmiany masy ciała - drastyczny wzrost lub nagłe obniżenie,
    -ma nieregularne okresy snu - zbyt długie lub zbyt krótkie,
    -nie śpi do późna w nocy, sypia w dzień,
    -jest częściej posiniaczone lub poranione,
    -zaniedbuje higienę osobistą i otoczenia (np. swojego pokoju),
    -ciągle nosi to samo ubranie,
    -trapi je głęboki, męczący kaszel lub niestaranne, suche pokaszliwanie,
    -ma coraz więcej dolegliwości dróg oddechowych,
    -ma krańcowe lub nieregularne nawyki żywieniowe,
    -dysponuje zmniejszoną ilością energii.
  • w sferze emocjonalnej:
    -mówi o śmierci lub samobójstwie,
    -często jest w złym nastroju , łatwo się obraża,
    -bywa smutne lub wesołe bez wyraźnej przyczyny,
    -miewa nagłe zmiany nastroju,
    -nie dzieli się swoimi uczuciami, odcina się od innych lub przyjmuje postawę obronną,
    -nie dopuszcza do siebie rozsądnych argumentów rodziców lub nauczycieli, odmawia podjęcia dialogu na swój temat,
    -wydaje się smutne, przygnębione, zniechęcone,
    -coraz bardziej pogłębia się w depresji,
    -uważa, że jest "przegrane" i "do niczego",
    -staje się coraz bardziej agresywne,
    -traci zainteresowanie do codziennych domowych czynności,
    -traci motywację i dążenie do sukcesu,
    -ma mniejszy szacunek do siebie, czuje, że nie może sprostać wymaganiom i że nie jest tak dobrze jak dawnej,
    -ma mniej optymizmu jest bardziej cyniczne.
    -w sferze etyki:
    -obecne zachowanie jest sprzeczne z poprzednio uznawanymi wartościami,
    -kłamie i oszukuje,
    -zastawia własne (lub cudze) przedmioty,
    -okrada rodziców (rodzeństwo, bliskich),
    -zachowuje się wyzywająco w sferze seksualnej,
    -dziewczyna niespodziewanie zachodzi w ciąże i nie wie kto jest ojcem,
    -traci zainteresowanie kościołem, nie chce rozmawiać o swojej wierze, traci wiarę w Boga.

Wymienione zachowania oraz zmiany osobowościowe powinny skłonić rodziców do jak najszybszego działania. Nie wolno się załamać, zniechęcać czy obwiniać się o zaistniałą sytuację. A przede wszystkim nie wolno "przymykać oczu" i w ten sposób "pozbyć się" problemu. Ignorowanie zmian nie prowadzi do ich zniknięcia, pozwala tylko rozwijać się następnym.

5. Działanie, jaki powinni podjąć rodzice, aby pomóc swojemu dziecku

Jeżeli rodzice zauważą cechy zachowania i osobowości, które wydadzą im się podejrzane powinni:

a)zacząć prowadzić "śledztwo" czyli:
  • uważnie obserwować dziecko,
  • porozmawiać ze współmałżonkiem na ten temat, ustalić wspólne działanie,
  • przejrzeć rzeczy i pokój dziecka (mimo zahamowań, dla dobra dziecka, trzeba to zrobić, przeszukanie to naruszenie prywatności - jednak może to dziecku uratować życie)
b)przeanalizować wymienionej powyżej oznaki pozwalające podejrzewać używanie alkohol i innych narkotyków:
  • zauważalne oznaki używania alkoholu i innych narkotyków:
    -zapach alkoholu w oddechu,
    -okresy utraty pamięci, wykonywanie czynności, których potem się nie przypomina,
    -niewyraźna wymowa,
    -niepewny krok, zataczanie się,
    -trudności ze skupieniem wzroku,
    -mówienie rozwlekłe, powtarzanie się,
    -wymiociny, które czuć alkoholem,
    -blizny (po wstrzykiwaniu narkotyków),
    -rozszerzone źrenice (kokaina),
    -doniesienia innych osób o używaniu środków odurzających,
    -wdychanie, palenie, łykanie lub wstrzykiwanie środka odurzającego,
    -przedawkowanie (stan śpiączki, zatrucie).
  • oznaki pozwalające podejrzewać używanie środków odurzających:
    -przysypianie,
    -pozostałość białego proszku na górnej wardze (kokaina),
    -chroniczne zaczerwienienie oczu (marihuana),
    -utrata przytomności,
    -dreszcze, drgawki,
    -zatkany nos, krwotoki z nosa,
    -napięcie, podenerwowanie,
    -brązowe plamy na palcach (marihuana),
    -dziwaczne podejrzenia paranoiczne (psychoza kokainowa),
    -stan krańcowej paniki,
    -nieopanowane ruchy, skurcze, niemożność usiedzenia na miejscu,
    -chroniczna ospałość (marihuana),
    -nadmierne zwiększenie lub zmniejszenie wagi ciała,
    -ubytki w domowym zapasie alkoholu,
    -"znikanie" domowych środków uspakajających i uśmierzających lub innych leków należących do rodziców,
    -małe celofanowe torebki z białym proszkiem (kokaina),
    -większe celofanowe torebki z pozostałościami listków, łodyg, nasion(podobnych do przyprawy "oregano"),
    -puszki po piwie, butelki od wina czy wódki w pokoju,
    -żyletka o prostych ostrzach (do formowania "działki" kokainy),
    -maleńka łyżeczka często noszona na szyi (do wdychania kokainy),
    -mały słoiczek lub fiolka z kolorowym, plastikowym korkiem (crack),
    -fajka z podwójna główką (dolna część na wodę, górna na crack),
    -małe fajki z porcelany (marihuana),
    -wysoka, często kolorowa fajka wodna z plastiku lub mosiądzu do palenia marihuany lub haszyszu,
    -bibułki do papierosów (do robienia skrętów z marihuany),
    -kadzidełka (by przysłonić zapach marihuany),
    -środki odświeżające oddech - guma do żucia (alkohol),
    -pigułki różnych kształtów, rozmiarów i kolorów,
    -szarobiałe przypominające mydło cząstki wielkości ziarenka grochu (crack),
    -strzykawka (do wstrzykiwania kokainy, heroiny lub obu na raz).

Rodziny dostrzegają z biegiem czasu związek przyczynowo - skutkowy między używaniem alkoholu czy narkotyków a zmianami w zachowaniu i osobowości swojego dziecka. Jednak niekiedy uważa się, że narkomania jest skutkiem zmian zachowań czy osobowości. niestety wielu specjalistów podziela tę błędną opinię. Chociaż psycholog, pediatra czy pielęgniarka mogą być doskonałymi specjalistami w swoich dziedzinach, to nie będą w stanie efektywnie zająć się uzależnieniem od środków odurzających, jeżeli nie przeszli specjalnego szkolenia na ten temat. Rodzice i specjaliści mogą pomóc dziecku, jeżeli uznają narkotyki za przyczynę zmian zachowanie czy osobowości. Utrudnia proces zdrowienia przekonanie, że zmiany osobowości są przyczyna narkomanii. Trzeba uświadomić sobie trzy bardzo ważne rzeczy, a mianowicie:

  1. po alkohol i narkotyki nie powinny sięgać dzieci i młodzież,
  2. dziecko nie może wyzdrowieć, jeżeli nie przestanie używać alkoholu i narkotyków,
  3. jeżeli dziecko jest uzależnione, to nie jest w stanie przerwać używania środków odurzających, o ile nie udzieli mu się specjalistycznej pomocy.

Chcąc dziecku pomóc rodzice muszą pamiętać, że uzależnienie ma ogromna siłę. Dziecko "trzymane jest" w niewoli, pragnie przeżyć silne emocje i pragnienie to jest przemożne, a zaspokojenie go będzie ważniejsze niż cokolwiek innego. Dla bezpieczeństwa dziecka lepsza jest większa intensywność leczenia.

Uwagi końcowe

Po rozpoznaniu całej trudnej sytuacji, w jakiej znalazło się dziecko i oczywiście najbliżsi, rodzice powinni zgłosić się do specjalisty. Uzależnienie jest chorobą, która należy zdiagnozować. Jeżeli jej obecność potwierdzi się, trzeba ją leczyć. Doskonale wiemy, że w przypadku innych chorób, rodzice nie polegają na swoich diagnozach (wyłączając "drobne" przeziębienie) i domowych lekach. zazwyczaj szukają pomocy u specjalisty, osoby wykształconej i doświadczonej w diagnozowaniu i leczeniu danej dolegliwości. Uzależnienie od środków odurzających powinno być traktowane dokładnie tak samo. Często wymaga nawet hospitalizacji, która zapewnia szeroką pomoc i wsparcie choremu.

Wiemy, że dziecko nie zawsze chce współpracować, odmawia, oszukuje i chociaż podświadomie chce się uwolnić od uzależnienia, to jednak nie potrafi temu sprostać. Nieprawdą jest, że nikogo nie można wyleczyć, jeżeli tego samo nie będzie chciało. Taki błędne i niebezpieczne opinie wypowiada się, np. o alkoholikach. Nieleczony nałóg jest chorobą postępującą i śmiertelną. Jak więc możemy zrezygnować z "walki" o ukochaną osobę?

Rodzice, którzy nie przedsięwezmą żadnych kroków skłaniających dziecko do podjęcia leczenia, stają się częścią choroby. Każdy mijający dzień jest dla dziecka zagrożeniem.

To opracowanie przepełnione smutnymi przygnębiającymi informacjami ma rodziców skłonić do refleksji, przestrzec, skłonić do uważniejszej obserwacji wszystkich dzieci, ale ma także dać nadzieję tym, którzy zauważyli u swoich dzieci zmiany, które mogą świadczyć o używaniu alkoholu czy środków odurzających. Nigdy nie jest za późno na to, aby podjąć działanie, aby uratować własne dziecko.

Bibliografia:

  1. Cekiera Cz. "Ryzyko uzależnień", Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1994 r.
  2. Prekurat J. "Ostatni kop", Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1989 r.
  3. Wojciechowski M. "Psychologia narkomanii czyli jak do kogo dochodzi, że ktoś się uzależnia", Laboratorium Psychologii Stosowanej, Warszawa 1993 r.
  4. Wojciechowski M. "Jak zostać narkomanem", Laboratorium Psychologii Stosowanej, Warszawa 1993 r.