Nasze miejsce w Europie

mgr Bogusław Kutryba

>>Twoja opinia<<

Autorski program nauczania ścieżki edukacyjnej "Edukacja europejska"
dla Gimnazjum w Janowicach Wielkich

I. Wstęp

Nie wszyscy Europejczycy wiedzą co wspólnego ma zodiakalny znak Byka z Europą, naszym kontynentem. Gdyby kontynenty, podobnie jak ludzie, mieli swoje własne znaki zodiaku, znakiem Europy byłby byk. Znak siły, odwagi, potęgi, wielkości ale ........ czasami również ślepej furii.

Jeśli prześledzić wnikliwie historię naszego kontynentu, okaże się, że źródła jego cywilizacji znajdują się na wyspie Krecie w postaci kultury minojskiej, nierozerwalnie związanej z mityczną postacią byka - Minotaura. Zodiakalne przesłanie Europy wcale za daleko nie odbiega od historycznych faktów. Historyczna wielkość i potęga naszego kontynentu ale i ślepa furia I i II wojny światowej są najlepszym tego dowodem.

Autorski program ścieżki edukacyjnej, który przedstawiam poniżej, jest nie tylko peanem na cześć Europy i integracji Polski z Unią Europejską ale stawia również wiele kluczowych pytań dla nas Polaków i Europejczyków. Najważniejszym jego zadaniem jest wykreowanie nie euroentuzjastów czy eurosceptyków lecz eurorealistów. Zmusza do zastanowienia się nad przyszłością jednoczącej się Europy i naszym miejscem na "starym kontynencie".

II. Koncepcja programu

• Adresatem programu "Nasze miejsce w Europie" są uczniowie Gimnazjum w Janowicach Wielkich.
• Program obliczony jest na trzyletni cykl edukacyjny a realizowany będzie co roku od początku, od klas pierwszych do trzecich, będzie zsynchronizowany z międzyprzedmiotową ścieżką edukacyjną "Edukacja europejska" na wszystkich przedmiotach.
• Program ma charakter pośredni, częściowo ma trafić do wszystkich uczniów gimnazjum w korelacji międzyprzedmiotowej - biologia, geografia, historia, język niemiecki, język polski, lekcje wychowawcze, religia, sztuka, wiedza o społeczeństwie - częściowo zaś do uczniów najbardziej zainteresowanych problematyką europejską w ramach działającego w gimnazjum szkolnego klubu europejskiego "Janoeurowice".
• Program ma służyć poszerzaniu wiadomości o Unii Europejskiej i integracji Polski z unią oraz rozbudzaniu zainteresowań problematyką europejską wśród uczniów naszego gimnazjum. Ma kształtować umiejętności samodzielnego, krytycznego myślenia i analizowania otaczających nas zjawisk politycznych, społecznych i gospodarczych.

III. Cele ogólne

1. Kształcenie i promowanie podstawowych wartości Unii Europejskiej: demokracji, poszanowania praw człowieka, szacunku dla różnic kulturowych, dialogu międzykulturowego, tolerancji oraz europejskiej solidarności.
2. Kształtowanie umiejętności komunikowania się i współpracy w grupie.
3. Doskonalenie stosowania technik komputerowych.
4. Wdrażanie do samodzielnego, krytycznego myślenia.
5. Kształtowanie postaw aktywności i innowacyjności.
6. Wdrażanie do analizowania różnych zjawisk społeczno-politycznych.
7. Kształcenie postawy refleksyjności.
8. Uczenie wytrwałości, zaradności, dociekliwości.
9. Tworzenie możliwie najlepszych warunków do zdobywania wiedzy i umiejętności.
10. Kształtowanie postaw proeuropejskich.
11. Wdrażanie do kreowania inicjatyw proeuropejskich.
12. Wyjaśnianie konieczności poznawania języków obcych.
13. Kształcenie umiejętności poszukiwania informacji w różnych źródłach i ich porównywania.

IV. Cele szczegółowe

1. Wskazywanie na trzy najważniejsze źródła cywilizacji europejskiej: starożytną sztukę grecką, rzymskie prawo i chrześcijańską Biblię.
2. Określanie miejsca Polski w Europie w aspekcie geograficznym, historycznym, politycznym i społecznym.
3. Kształtowanie tożsamości europejskiej przez pryzmat związków Polski z Europą.
4. Wskazywanie dorobku kulturowego Polski w nowożytnej historii Europy.
5. Przedstawienie aktualnej sytuacji politycznej poszczególnych państw Unii Europejskiej.
6. Zapoznawanie z genezą Unii Europejskiej i drogą Polski do unii.
7. Zapoznawanie z symbolami Unii Europejskiej i symbolami państw członkowskich.
8. Przedstawienie najciekawszych zakątków Europy, największych fenomenów zabytkowych, przyrodniczych i geograficznych - zwłaszcza tych wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
9. Wyjaśnianie czterech filarów europejskiej gospodarki: swobodnego przepływu osób, kapitału, towarów i usług. Wskazanie na korzyści i zagrożenia dla polskiej gospodarki.
10. Zapoznawanie z instytucjami Unii Europejskiej i miejscem Polski w tych instytucjach.
11. Wyjaśnienie procesu decyzyjnego w Unii Europejskiej.
12. Przedstawienie państw nie należących do Unii Europejskiej. Wyjaśnienie przyczyn politycznych, dla których te państwa nie przystępują do unii. Wskazanie na kontakty Polski z tymi krajami.
13. Propagowanie działalności szkolnego klubu europejskiego "Janoeurowice".
14. Integrowanie młodzieży w realizacji wspólnych przedsięwzięć np. europejska dyskoteka, europejska loteria, "Europiada" itp.
15. Kształcenie umiejętności współpracy z różnymi instytucjami o charakterze proeuropejskim np. Urzędem Komitetu Integracji Europejskiej, Centrum Informacji Europejskiej itp.

V. Zadania edukacji europejskiej

Do zadań realizowanych w ramach edukacji europejskiej należy zaliczyć:

1. Propagowanie działalności Szkolnego Klubu Europejskiego "Janoeurowice" na terenie szkoły i w środowisku lokalnym.
2. Integrowanie młodzieży w realizacji wspólnych przedsięwzięć.
3. Szerzenie informacji o państwach europejskich.
4. Ułatwienie rozumienia Unii Europejskiej we wszystkich jej aspektach.
5. Przygotowanie uczniów do samodzielnego zdobywania wiedzy.
6. Współpraca z klubami europejskimi oraz innymi organizacjami o charakterze proeuropejskim.
7. Pozyskiwanie wsparcia zwłaszcza ze strony:
   • władz szkolnych,
   • władz lokalnych,
   • instytucji promujących turystykę,
   • stowarzyszeń i klubów.

VI. Treści edukacji europejskiej

1. Polska w Europie
   • Dziedzictwo kulturowe narodu polskiego
   • Nasi sąsiedzi
   • Polska na tle mapy Europy
2. Nasza Europa
   • Kraje europejskie - geografia, historia i przyroda
   • Języki europejskie
   • Wielcy Europejczycy - duchowi przywódcy, ludzie sztuki, naukowcy, odkrywcy, pisarze, wielcy przywódcy i mężowie stanu
3. Unia Europejska
   • Geneza Unii Europejskiej
   • Symbole Unii Europejskiej - flaga, hymn, paszport Unii Europejskiej, euro (wspólna waluta)
   • Instytucje Unii Europejskiej
   • Prawa dziecka w UE
4. Kraje członkowskie Unii Europejskiej - położenie geograficzne, kultura, charakterystyczne symbole, podstawowe zwroty w różnych językach Austria, Belgia, Cypr, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Łotwa, Luksemburg, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy
5. Człowiek a środowisko naturalne Europy
   • Walory przyrodnicze Polski na tle zasobów Europy
   • Problemy i sukcesy ekologiczne państw europejskich
   • Współpraca międzynarodowa na rzecz ochrony środowiska

VII. Procedury osiągania celów

1. Diagnoza wstępna w postaci ankiety "Nasze miejsce w Europie" - ocena dotychczasowego poziomu wiedzy i umiejętności uczniów z zakresu edukacji europejskiej wyniesionych ze szkoły podstawowej. Ankieta zostaje przeprowadzona w klasach pierwszych na początku cyklu edukacyjnego gimnazjum.
2. Analiza wyników badania i stworzenie katalogu najważniejszych działań mających na celu poszerzenie wiedzy i umiejętności uczniów z zakresu problematyki europejskiej.
3. Realizacja ścieżki edukacyjnej "Edukacja europejska" na poszczególnych lekcjach. Współpraca z nauczycielami biologii, geografii, języka niemieckiego, języka polskiego, religii i sztuki w celu realizacji ścieżki europejskiej na ich przedmiotach. Korelacja międzyprzedmiotowa. Poniżej, w tabeli znajdują się tematy ze wszystkich przedmiotów, na których realizowane są zagadnienia edukacji europejskiej.

5. Przygotowanie stałej gazetki ściennej o Unii Europejskiej.
6. Przygotowywanie okresowych gazetek ściennych o poszczególnych krajach Unii Europejskiej po rozszerzeniu, w układzie alfabetycznym z częstotliwością raz na miesiąc:
    
   Austria, Belgia, Cypr, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Łotwa, Luksemburg, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy;
7. Zamieszczanie wkładki europejskiej w szkolnym periodyku "Gimnews". Bieżące informacje o działaniach i projektach realizowanych przez członków klubu europejskiego "Janoeurowice". Przygotowywanie artykułów przez członków klubu europejskiego. Rozpisywanie europejskich konkursów wiedzy dla czytelników.
8. Prowadzenie klubu europejskiego "Janoeurowice". Realizacja zadań statutowych:
   1. opracowanie statutu klubu
   2. wybór władz klubu
   3. przygotowanie strony internetowej klubu
   4. opracowanie multimedialnych informacji o krajach Unii Europejskiej
   5. internetowe kontakty z innymi klubami europejskimi w kraju i za granicą
   6. internetowe kontakty z ambasadami i konsulatami krajów Unii Europejskiej
   7. organizowanie ogólnoszkolnych projektów europejskich: dyskoteki, loterie, konkursy, "Europiada" itp.
   8. zorganizowanie obchodów dnia Unii Europejskiej np. w postaci szkolnego turnieju lub festynu
   9. współpraca z Urzędem Komitetu Integracji Europejskiej w Warszawie oraz Centrum Informacji Europejskiej w Jeleniej Górze
   10. wirtualne podróże po krajach Unii Europejskiej - doskonalenie technik komputerowych
   11. pozyskiwanie sponsorów dla statutowej działalności klubu
   12. zorganizowanie przynajmniej raz na rok wycieczki do jednego z krajów Unii Europejskiej - pozyskiwanie środków finansowych na ten cel dla członków klubu
   13. opracowanie przez członków klubu programu wycieczki europejskiej i jej prowadzenie
   14. prowadzenie multimedialnej kroniki działalności klubu
9. Organizowanie konkursów wiedzy o Unii Europejskiej w gimnazjum. Uczestniczenie w konkursach zewnętrznych wiedzy o Unii Europejskiej.
10. Propagowanie problematyki europejskiej wśród członków rady pedagogicznej - przekazywanie materiałów szkoleniowych otrzymywanych z Centrum Informacji Europejskiej w Jeleniej Górze oraz Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej. Angażowanie wszystkich nauczycieli do realizacji niektórych projektów europejskich - np. "Europiada".
11. Współpraca z nauczycielem germanistą przy organizacji wymiany młodzieży polsko-niemieckiej - Wheye - Janowice Wielkie.
12. Pozyskiwanie wsparcia władz szkolnych, samorządowych oraz innych organizacji proeuropejskich - pozyskiwanie środków finansowych na statutową działalność szkolnego klubu europejskiego "Janoeurowice".
13. Debata w gimnazjum na temat: "Warto czy nie warto należeć do Unii Europejskiej?!"
14. Propagowanie problematyki europejskiej wśród uczniów szkoły podstawowej i nauczania początkowego. Odwiedziny "maluchów" w klubie europejskim.
15. Pisanie scenariuszy wszystkich większych projektów europejskich przedsięwziętych w szkole.
16. Prowadzenie Szkolnego Centrum Informacji Europejskiej przy szkolnym klubie europejskim "Janoeurowice".
17. Pilotowanie współpracy polsko-duńskiej. Wspieranie różnych projektów pomocy dla szkoły w Janowicach Wielkich. Angażowanie młodzieży do aktywnego w nich udziału. Bieżące informowanie uczniów, rodziców i rady pedagogicznej o efektach projektów.
18. Ewaluacja programu - pomiar wiadomości i umiejętności uczniów po zakończeniu cyklu edukacyjnego w postaci testu wiadomości i umiejętności - dokonanie analizy wyników przeprowadzonego testu. Podsumowanie działań edukacyjnych i ich wyników. Wnioski do przyszłej pracy.

VIII. Przewidywane osiągnięcia uczniów po zakończeniu cyklu edukacyjnego

Uczeń potrafi:

• komunikować się i współpracować w grupie;
• stosować różne techniki komputerowe;
• posługiwać się swobodnie internetem;
• samodzielnie pracować;
• podchodzić krytycznie do różnych problemów;
• być aktywnym;
• kreować i promować swoje pomysły i inicjatywy;
• analizować różne zjawiska społeczne, gospodarcze i polityczne;
• być wytrwałym, zaradnym, dociekliwym;
• organizować i porządkować sobie pracę;
• samodzielnie zdobywać informacje i poddawać je analizie;
• wskazywać najważniejsze źródła cywilizacji europejskiej;
• określać miejsce Polski w Europie;
• wskazywać dorobek kulturowy Polski w nowożytnej historii Europy;
• wskazywać na korzyści i zagrożenia dla polskiej gospodarki;
• przedstawiać pokrótce aktualną sytuację polityczną poszczególnych państw Unii Europejskiej;
• nawiązywać kontakty z różnymi instytucjami;
• propagować działania szklonego klubu europejskiego "Janoeurowice;
• integrować młodzież w działaniach na rzecz organizowania wspólnych przedsięwzięć.

Uczeń zna:

• genezę Unii Europejskiej;
• drogą Polski do Unii Europejskiej;
• symbole Unii Europejskiej i symbole państw członkowskich;
• położenie geograficzne, rys historyczny, ustrój państw członkowskich Unii Europejskiej;
• najciekawsze zakątki Europy, największe fenomeny zabytkowe, przyrodnicze i geograficzne;
• cztery filary europejskiej gospodarki;
• instytucje Unii Europejskiej i miejsce Polski w tych instytucjach;
• proces decyzyjny w Unii Europejskiej;
• państwa europejskie nie należące do Unii Europejskiej i przyczyn polityczne, dla których te państwa nie przystępują do unii.

IX. Zakończenie i uwagi do realizacji programu

Realizacja programu edukacji europejskiej oparta jest na elastycznym stosowaniu wielostronnego nauczania - uczenia się.

Warunkiem powodzenia w osiągnięciu celów jest wyjście poza teren szkoły dlatego też zakładam nawiązanie kontaktów i współpracę z następującymi instytucjami:

• Centrum Informacji Europejskiej w Jeleniej Górze
• Urzędem Komitetu Integracji Europejskiej
• Placówkami dyplomatycznymi różnych krajów europejskich
• Stowarzyszeniem przyjaźni polsko - duńsko - niemieckiej "Rudawy"
• Urzędem Gminy w Janowicach Wielkich
• Klubem młodzieży "Rudawy" w Janowicach Wielkich
• Gminną Biblioteką Publiczną w Janowicach Wielkich
• Bractwem rycerskim "Miecze Bolczowa"
• Lokalnymi mediami

Bardzo ważnym elementem edukacji europejskiej jest bezpośredni kontakt ucznia z problematyką europejską poprzez internet i wirtualne wędrówki po całej Europie. Liczę na stałą i owocną współpracę nauczycieli informatyków, bez pomocy których nie było by możliwe stworzenie naszej, własnej strony internetowej oraz wykorzystywanie sali komputerowej z dostępem do internetu na naszych zajęciach. Dalekosiężnym celem jest zorganizowanie wyjazdów naszej młodzieży do możliwie dużej ilości krajów Unii Europejskiej co niewątpliwie będzie możliwe przy wsparciu sponsorów, których będziemy starali się znaleźć. Być może uda nam się stworzyć i przeforsować własny projekt unijny, który, co nam się marzy, zostanie dofinansowany ze środków unijnych.

W zależności od zaangażowania wszystkich czynników w realizację programu zamierzam zrealizować wszystkie nasze zamierzenia i projekty a ich wyniki poddawać niezbędnej analizie. Konieczna będzie również życzliwa pomoc dyrektora szkoły, rady pedagogicznej i wsparcie rodziców, bez zaangażowania których wiele pomysłów nie da się wcale zrealizować.

X. Literatura

1. Barankiewicz Z., Mosiński B., Waluch K., Formy działania Szkolnych Klubów Europejskich - scenariusze, Płock 2002
2. Barankiewicz Z., Mosiński B., Waluch K., Gry i zabawy w edukacji europejskiej, Płock 2003
3. Dick Leonard, Przewodnik po Unii Europejskiej, Warszawa 2003
4. Edukacja Europejska w szkole - czasopismo dla nauczycieli
5. Forum "Młoda Europa". Kluby europejskie, Komitet Integracji Europejskiej, Warszawa 1997
6. Praktyczny poradnik opiekuna Szkolnego Klubu Europejskiego, Regionalne Centrum Informacji Europejskiej, Koszalin 2001
7. Szkoła: edukacja europejska, Praca zbiorowa pod redakcją Jana Kropiwnickiego, Wydawnictwo Nauczycielskie, Jelenia Góra 2001
8. Szkoła: edukacja europejska - część 2, Praca zbiorowa pod redakcją Jana Kropiwnickiego, Wydawnictwo Nauczycielskie,
   Jelenia Góra 2002
9. Unia Europejska, miesięcznik

>>Twoja opinia<<

Strona główna Opinie W sieciDownloads Publikacje E-learning O stronie