Wstęp Prezentowany program dotyczy działań wychowawczych związanych z zapobieganiem alkoholizmowi i paleniu tytoniu. Wyniki ankiety przeprowadzonej wśród uczniów wskazują, że 40% uczniów paliło papierosy, a 10% piło alkohol. Natomiast wyniki ankiety przeprowadzonej wśród rodziców wykazały, że tylko nieliczni rozmawiają z dziećmi o piciu alkoholu jako chorobie. Uczniowie czerpią wiedzę o alkoholu i nikotynie z własnego środowiska, często od starszych kolegów. Zachodzi zatem potrzeba przeprowadzenia działań profilaktyczno-edukacyjnych w tym zakresie. Idea i cele programu Jest to program edukacyjny obejmujący profilaktykę uzależnień. Ma on zapobiegać zażywaniu substancji uzależniających tj. nikotyna i alkohol. Celem programu jest: - dostarczanie wiadomości o alkoholu i innych substancjach uzależniających oraz o zagrożeniach towarzyszących ich zażywaniu,
- zdobywanie doświadczeń społecznych, które zmierzają do prawidłowego kształtowania osobowości uczniów. Służyć temu ma rozwój pozytywnego obrazu samego siebie, umiejętność porozumiewania się oraz rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji.
- Pokazanie perspektywy zdrowego życia i drogi do satysfakcji osobistych bez zażywania alkoholu i nikotyny.
Umiejętności UCZEŃ: - prezentuje aktywną postawę wobec potrzeby rozwiązywania problemów,
- rozpoznaje własne i cudze uczucia, wyraża i dostrzega swoje mocne strony,
- potrafi dzielić się myślami i odczuciami,
- potrafi przyjąć postawę asertywną,
- zna skutki zażywania alkoholu i palenia papierosów,
- umie zastosować zdobyta wiedzę w praktyce,
- dba o własne i cudze zdrowie
Formy pracy: - praca w grupach
- praca z cała klasą
- praca indywidualna
Metody: - praca metodami aktywnymi, mało klasycznego przekazywania wiedzy.
Uwagi do realizacji: Program ten jest oparty na Drugim Elementarzu czyli Programie siedmiu kroków. Jest on jednak zmodyfikowany i dostosowany do wieku uczniów i ich rozwoju społeczno-psychicznego. Obejmuje klasy IV-VI, choć kilka zajęć będzie prowadzone również w klasach I-III. Dzieci spędzają w szkole 1/3 swojego czasu a w przedziale 7-12 lat grupa rówieśnicza staje się coraz ważniejsza. To ona kształtuje postawy, zachowania, nawyki. Profilaktyka o substancjach uzależniających powinna się rozpocząć jak najwcześniej. Program będzie realizowany na lekcjach wychowawczych i po zajęciach lekcyjnych. Siedem kroków1. PIERWSZY
Istnieją sprawy dla których warto żyć - miłość, wolność, przyjaźń, radość. Na drodze tych wartości ludzie spotykają przeszkody i pułapki. Można uczyć się jak znajdować dobre drogi, jak pokonywać przeszkody i omijać pułapki. 2. DRUGI
Ludzie szukają szczęścia i przyjemności nie tylko w miłości, przyjaźni, podróżach i sukcesach. Złudzenie szczęścia i przyjemności daje czasem alkohol i inne substancje, które dostarczają chwilowych przyjemności, ale wciągają w pułapki. Picie alkoholu jest jak gra w karty z zawodowym oszustwem. Przed oszustwami alkoholowymi można się zabezpieczyć. 3. TRZECI
Większość kłopotów jakie mają ludzie z powodu alkoholu i innych substancji chemicznych zmieniających świadomość wynika z nadużywania - czyli złego używania. Jak odróżnić używanie od nadużywania? Jak nauczyć się szybko liczyć ile substancji chemicznej, zawartej w kuflu piwa, czy szklance koktajlu krąży we krwi? 4. CZWARTY
Kiedy zabawa z alkoholem lub inną substancją zmienia się w śmiertelną chorobę? Co wtedy robić? Jak pomóc osobie uzależnionej? Co się dzieje z jej rodziną? 5. PIĄTY
Alkohol zmienia uczucia ludzi - tych, którzy piją i tych, którzy z nimi współżyją. Jak opiekować się swoimi uczuciami i chronić je przed wpływem alkoholu? Jak się bronić przed przykrymi uczuciami wzbudzanymi przez ludzi pijanych? 6. SZÓSTY
Czasem ludzie namawiają Cię, abyś robił coś co nie jest dla Ciebie dobre. Odmawianie bez psucia sobie kontaktów z kolegami wymaga pewnej umiejętności. Możesz się jej nauczyć. 7. SIÓDMY
Każdy z nas ma jedno życie. Można z tego zrobić dobry użytek. Zdrowe życie to dobre traktowanie siebie i dobre kontakty z innymi ludźmi. Jak być przyjacielem dla samego siebie? Jakie umiejętności są potrzebne do współżycia z ludźmi? Zagadnienia na poszczególnych zajęciach1. Wyspa skarbów. Sprawy dla których warto żyć.
Wskazanie ważnych wartości, bez których trudno żyć i drogi do tych wartości oraz przeszkód stojących na tej drodze. Ważne wartości.
Miłość - głębokie uczucie do drugiej osoby. Miłość wzajemna. Miłość braterska. Miłość bliźniego. Zamiłowanie do czegoś.
Przyjaźń - więź między osobami oparta na wzajemnej życzliwości, szczerości, zaufaniu, wzajemnej pomocy. Przyjaźń serdeczna, prawdziwa, niezachwiana, bezinteresowna.
Radość - uzewnętrzniane uczucie zadowolenia z czegoś; uciecha, rozradowanie.
Wolność - określone prawo obywateli do czegoś wyznaczone przez dobro powszechne, interes społeczny, i porządek prawny: wolność osobista, wolność sumienia, wolność słowa, wolność religijna, wolność obywatelska.
Dobro - wszystko, co uważa się za wartościowe, pomyślne bądź użyteczne dla osiągnięcia wyznaczonego celu.
Szczęście - układ życia w najwyższym stopniu pomyślny i zadawalający. 2. Złudzenie szczęścia. Nieprawdziwe przekonania na temat alkoholu. Oszuści ludzi.
Każdy człowiek pragnie przeżywać przyjemne uczucia, a gdy pojawiają się przykre uczucia chce, by nie bolały zbyt mocno i nie trwały zbyt długo. Każdy ma własne sposoby na trudne chwile i próbuje poszukiwać własnej drogi do przyjemności i radości. Jednak nie wszystkie sposoby są dobre i czasem ludzie szukając czegoś dobrego znajdują kłopoty. Popularne przekonania na temat alkoholu: - Ludzie którzy mają silną głowę mogą pić spokojnie.
"Mocna głowa" zwiększa ryzyko uzależnienia, ponieważ sprzyja wypijaniu większej ilości alkoholu uszkadzającego organizm i psychikę. - Piwo i wino to nie jest alkohol.
Alkohol etylowy w piwie i winie jest taki sam jak w wódce. Połowa alkoholików uzależnia się poprzez picia piwa. - Alkohol jest dobrym lekarstwem na wszystkie choroby.
Alkohol działa znieczulająco, dlatego ulegamy złudzeniu, że usunął dolegliwość. Jednak nie usuwa przyczyn złego samopoczucia, a jego uśmierzające działanie opóźnia właściwą interwencję medyczną. - Bez alkoholu nie ma zabawy.
Wiele zabaw zostało zepsutych przez alkohol. Alkoholowa radość łatwo kończy się rozczarowaniem i smutkiem.
3. Alkohol kradnie wolność. Nadużywanie a używanie.
250g PIWA = 100g WINA = 25g WÓDKI = 10g ALKOHOLU ETYLOWEGO
ETOH - niszczy organizm. Alkohol i inne substancje chemiczne uzależniające to chemiczna pułapka.
Siła działania alkoholu na człowieka jest tym większa im większe jest stężenie alkoholu we krwi.
Mężczyzna o wadze 70 kg, który wypił szybko 4 duże piwa albo 4 "pięćdziesiątki" wódki wprowadził do organizmu 100g alkoholu etylowego.
Jak działa alkohol etylowy? Jaki ma wpływ na ludzki organizm? Lista sygnałów ostrzegawczych: - picie w nieodpowiednich okolicznościach, za dużo, za wcześnie, za często.
4. Objawy uzależnienia od alkoholu. Uzależnienie jest śmiertelną chorobą.
Uzależnienie - określa stan, w którym człowiek nie potrafi obyć się bez danej substancji (uzależnienie fizyczne i psychiczne).
Fazy uzależnień: - pierwsza - Kiedy się napiję mam więcej odwagi.......
- środkowa - Piję więcej niż kiedyś, aby osiągnąć dobry nastrój........
- późna - Często czuję, że muszę się napić, aby poczuć się lepiej.......
Zmiany tolerancji na alkohol - żeby uzyskać ten efekt co kiedyś trzeba wypić więcej.
Objawy abstynencji - gdy człowiek przerywa dłuższe picie lub zmniejsza ilość wypitego alkoholu pojawiają się dolegliwości fizyczne i psychiczne.
"Głód alkoholu" - przymus picia połączony z paniką i obawą, że się nie wytrzyma długo bez alkoholu.
Utrata kontroli nad piciem - gdy człowiek po wypiciu pierwszej porcji alkoholu nie może zdecydować, że nie pije więcej.
Nawroty picia - po próbach utrzymania okresowej abstynencji.
Alkoholizm jest chorobą postępującą, osoba uzależniona nie jest świadoma postępującej choroby. Człowiek uzależniony nie jest w stanie sobie pomóc, musi korzystać z pomocy profesjonalistów. Gdzie jej szukać? Profesjonalnej pomocy potrzebuje też rodzina alkoholika. Jak jej pomóc?5. Alkohol i uczucia
Zaburzenia uczuciowe - to niskie poczucie własnej wartości, potrzeba akceptacji za wszelka cenę, duża labilność emocjonalna, czyli chwiejność, niestałość i zmienność uczuć.
Pije się żeby czuć: radość, rozluźnienie, pewność siebie, bliskość, ulgę, podniecenie.
Pije się żeby nie czuć: smutku, napięcia, obawy, samotności, cierpienia, nudy.
Ale gdy się pije za dużo: pojawia się rozpacz, rośnie napięcie, obawy zamieniają się w lęk, odchodzą bliscy, boli ciało i dusza, nie można ze sobą wytrzymać.
Picie powoduje uszkodzenie centralnego układu nerwowego, a więc utratę kontroli nad sobą, kolizje z prawem. Jak się bronić przed przykrymi uczuciami przed ludźmi pijanymi? 6. Sztuka odmawiania
Asertywność to umiejętność dzięki której ludzie otwarcie wyrażają swoje uczucia, myśli i przekonania, nie lekceważące uczuć i poglądów swoich rozmówców.
Metoda odmawiania w trzech ruchach: - Ruch pierwszy - sprawdzam czy ta propozycja jest dla mnie dobra. Zadaje sobie pytania: Czy to jest zdrowe i bezpieczne? Co rodzice powiedzieliby na to? Jak będę się czuł gdy to zrobię? Czy to zgadza się z moimi wartościami i tym, w co wierzę?
- Ruch drugi - jeżeli czuję, że to nie jest dla mnie, mówię sobie w myślach "NIE! Nie zrobię tego". Podejmuję decyzję i przygotowuję sobie odpowiedź.
- Ruch trzeci - odpowiadam na głos - "Nie dziękuję". Nie będę tego pił, nie będę tego palił. Mogę wtedy: zwyczajnie odejść, zmienić temat rozmowy, zapytać - czy jak nie wypije, nie zapalę - to coś się miedzy nami zmieni; odpowiedzieć "chcę być dalej tutaj, ale nie wypiję".
7. Życie jako najważniejsza wartość. Nie jestem sam.
Życie - dynamiczny stan organizmu, polegający na nieprzerwanym ciągu biochemicznych procesów przemiany materii i energii, związanych z wymianą materii i energii otoczenia Zdrowe i dobre życie to przede wszystkim dobre traktowanie siebie oraz dobre współżycie z innymi ludźmi.
Dobre współżycie z innymi zależy od pewnych umiejętności, których człowiek musi się nauczyć.
Alkohol często jest używany dlatego, że ludzie nie umieją dobrze traktować siebie i brakuje im umiejętności do współżycia z innymi. LISTA UMIEJĘTNOŚCI WAŻNYCH W KONTAKTACH Z LUDŹMI - Rozumienie - potrafię dostrzegać pragnienia i problemy innych ludzi oraz ich punkt widzenia na różne sprawy, umiem sobie wyobrażać co myślą w różnych sytuacjach.
- Życzliwość - umiem wyrażać w stosunku do innych ludzi,że ich lubię i szanuję, potrafię komuś przyjemność lub pomóc, gdy tego potrzebuje.
- Autentyczność i otwartość - umiem być sobą, nie udaje kogoś innego niż jestem. Umiem okazać co czuję i potrafię mówić to co myślę.
- Odwaga - w życiu zdarzają się różne sytuacje, gdy człowiek ma prawo się obawiać, a mimo to nie ucieka. Potrafię przezwyciężyć swój lęk gdy na kimś mi zależy choć obawiam się odrzucenia, gdy trzeba powiedzieć niepopularna prawdę, stanąć po stronie słabszego, przyznać się do winy lub upomnieć się o swoje prawa itd.
- Tolerancja - potrafię zrozumieć, że ludzie w różnych sprawach mogą mieć inne poglądy niż moje i mogą postępować inaczej, niż ja bym to robił. Nawet gdy mi się to nie podoba, umiem akceptować innych ode mnie i przyznaję ludziom prawo, by żyli po swojemu, jeśli nie krzywdzą innych.
|
