Już w okresie przedszkolnym dziecko opanowuje proste i złożone, teoretyczne i praktyczne umiejętności, które decydują o jego aktywności edukacyjnej, warunkują samodzielne działanie oraz uczenie się w klasie pierwszej.
Pożądane umiejętności dziecka wstępującego do szkoły można ująć w ramach różnych rodzajów aktywności, takich jak: czytanie, mówienie, słuchanie, pisanie, obliczanie, rysowanie i malowanie, śpiewanie i granie, tworzenie, badanie, organizowanie własnych działań, doskonalenie się, występujących w czasie realizacji różnych zadań edukacyjnych.
- Czytanie
Rozpoznaje litery drukowane, łączy je w sylaby, sylaby w wyrazy. Czyta pojedyncze wyrazy często występujące w czynnym słownictwie dziecka. Łączy podpisy z obrazkami. Z rozsypanki wyrazowej układa zdania pojedyncze lub równoważniki zdania. Czyta ułożone przez siebie zdania z właściwą intonacją oraz z uwzględnieniem znaków interpunkcyjnych. Rozumie sens przeczytanego przez siebie zdania. Często sięga po teksty do czytania (ciekawość czytelnicza).
- Mówienie
Porozumiewa się z rówieśnikami i dorosłymi. Komunikuje swoje potrzeby, odczucia, przeżycia. Używa języka w miarę poprawnie gramatycznie. W rozmowie na bliski i interesujący mu temat używa zdań pytających i oznajmujących (podtrzymuje temat rozmowy). W mowie narracyjnej opowiada o swoich przeżyciach, działaniach, wydarzeniach z życia itp. Samorzutnie stawia pytania w celu zaspokojenia swojej ciekawości poznawczej oraz zainspirowane oglądaną audycją telewizyjną, słuchanym tekstem itp. tworzy swobodną wypowiedź.
- Słuchanie
Posiada wrażliwość słuchową. Rozpoznaje różnego rodzaju dźwięki z otoczenia. Wyróżnia głoski, sylaby w wyrazie, wyrazy w zdaniach. Wyróżnia głoski w nagłosie, wygłosie. Skupia swoją uwagę podczas słuchania muzyki, tekstów literackich, informacji, poleceń instrukcji działania. Potrafi wykonać zadanie zgodnie z instrukcją, zachować się stosownie do polecenia.
- Pisanie
Jest sprawne manualnie. Wykonuje czynności samoobsługowe, manipulacyjne. Potrafi odwzorować mniej lub bardziej skomplikowane wzory, w tym litery, elementy literopodobne - niekoniecznie w liniaturze. Przejawia koordynację wzrokowo-ruchową na dobrym poziomie (w czasie czynności czytania i pisania zachowuje prawidłową pozycję ciała oraz właściwie ułożenie kartki papieru, książki).
- Obliczanie
Korzystając z konkretów lub rysunku przelicza zbiory co najmniej w zakresie dziesięciu. Kojarzy liczebnik z ilością. Porządkuje, szereguje przedmioty (konkrety) według określonego warunku. Klasyfikuje je według podanego lub własnego kryterium, tworząc "kolekcje", nadaje im tytuły; dokonuje prostych uogólnień. Rozwiązuje proste zadania matematyczne z tekstem, korzystając z dodawania i odejmowania. Łączy działania ze schematem rysunkowym.
- Rysowanie / malowanie
Sprawnie posługuje się przyborami do rysowania i malowania. W swoich rysunkach korzysta z różnorodnych rodzajów kreski. Przedstawia otaczającą je rzeczywistość oraz świat fantazji zgodnie z własnymi doświadczeniami, spostrzeżeniami, wyobrażeniami i zdolnościami manualnymi. Rysunek rozmieszcza na płaszczyźnie ograniczonej np. linią. Nazywa kolory, przybory do rysowania i malowania oraz materiały plastyczne.
- Śpiewanie / granie
Odtwarza różnorodne rytmy przedmiotami akustycznymi oraz na instrumentach perkusyjnych. Przedstawia proste rytmy własnym ciałem oraz ilustruje je graficznie. Śpiewa piosenki o prostej linii melodycznej. Gra na instrumentach perkusyjnych, wyraża w ten sposób charakterystyczne zjawiska przyrodnicze.
- Tworzenie
Podejmuje różnorodne, oryginalne działania w zakresie różnych rodzajów aktywności. Jest otwarte na wszelkie nowe propozycje działań. Rozwiązuje problemy zarówno realne, jak i wyobrażeniowe. Potrafi odlegle kojarzyć, dochodzić do sedna sobie wiadomą drogą. Wśród różnych elementów odnajduje te, z których może ułożyć obrazek. Interpretuje oglądany obrazek.
- Badanie
Jest dociekliwe. Wykazuje naturalną chęć poznawania świata wszystkimi zmysłami. Koncentruje się na przedmiocie poznania. Pociąga je to co nowe, nieznane. Wyniki własnych badań wykorzystuje w działalności o charakterze zabawy i pracy. Wylicza na ilustracji szczegółowe elementy.
- Organizowanie własnych działań
Potrafi zagospodarować sobie wolny czas sensowną, atrakcyjną dla niego zabawą relaksacyjną czy dydaktyczną. Umie zorganizować do tego celu przestrzeń plastyczną, ruchową, muzyczną, dydaktyczną (gry, loteryjki, literatura). Porządkuje swoje miejsce pracy, zabawy. Chętnie podejmuje samodzielnie różnorodne działania i dąży do ich realizacji.
- Doskonalenie się
W interesujących je rodzajach aktywności, podejmowanych samodzielnie, dąży do realizacji podjętych zadań. Podejmuje również działania, które może wykonać przy pomocy dorosłego. Szuka informacji na interesujący je temat w różnych dostępnych mu źródłach. Potrafi opanować emocje, dostosować się do umów i zasad dotyczących postępowania. Dąży do nawiązywania i podtrzymywania kontaktów społecznych z rówieśnikami. Przestrzega norm postępowania jako członek określonej grupy. Chętnie podejmuje nowe dla niego działania.
Pożądane umiejętności dziecka wstępującego do szkoły winny ukierunkować pracę nauczyciela na działania diagnostyczne i wyrównawcze w początkowym okresie edukacji oraz sygnalizować organizowanie takich sytuacji dydaktycznych, które służą wyrównywaniu, korygowaniu, utrwalaniu, porządkowaniu wiadomości oraz doskonaleniu pożądanych umiejętności.
