Wielu nauczycieli zada pytanie, czy rzeczywiście tekst literacki na lekcji języka niemieckiego jest potrzebny i czy może on spełniać ważną rolę. W niniejszym artykule chciałabym przedstawić propozycję do pracy z tekstem literackim na lekcji języka obcego jako jedną z wielu możliwości rozwoju umiejętności mówienia. Obecne działania nauczyciela języka obcego na lekcji skierowane są przede wszystkim na przygotowanie ucznia do procesu komunikacji językowej oraz do matury. Podręczniki szkolne do języków obcych zawierają wiele różnych tekstów i nie są to teksty literackie. Do tychże tekstów przygotowano już ćwiczenia, które wspomagają rozwój poszczególnych sprawności językowych. Nie zawsze ćwiczenia zawarte w podręcznikach dają się przetransformować do jakiegoś tekstu literackiego. Teksty literackie przemawiają do czytelnika i zapraszają go do swojego świata. Często pobudzają fantazję czytających, dzięki czemu wytwarzają w ich umysłach określone oczekiwania wobec świata i innych ludzi. Teksty literackie mogą mieć wiele znaczeń, przesłań, ich tematyka nie jest zawsze jasna dla czytelnika, w treści nie można znaleźć słów kluczowych, które ułatwiają zrozumienie treści a i kompozycja takiego tekstu odbiega często od schematu kompozycji tekstów podręcznikowych. W tekstach literackich znajduje czytelnik mnóstwo środków artystycznych, takich jak symbole, metafory, które nie ułatwiają czytania, lecz utrudniają je. Do tekstów literackich zalicza się przysłowia, aforyzmy, bajki, baśnie, podania, piosenki, ballady, wiersze epigramy, powieści, dramaty i inne. Co więc przemawia za tym, aby na lekcji języka niemieckiego pracować z tekstem literackim? Teksty, które wprowadzamy na lekcji języka niemieckiego powinny zawierać nowe słownictwo, którego ilość uzależniona musi być od umiejętności językowych uczniów. Teksty muszą odpowiadać indywidualnym zainteresowaniom uczących się, być dostosowane do ich wieku. Powinny także przenosić uczniów do określonych sytuacji, powinny ich prowokować, czynić świadomymi, wspierać intelektualnie. Tekst literacki powinien przekazać uczniom "coś" nowego. Oprócz tego tekst powinien spełniać funkcje kreatywne, cele dydaktyczno-wychowawcze: uczyć rozwiązywania problemów oraz niesienia pomocy innym. Teksty na lekcjach języka niemieckiego powinny być na tyle łatwe i nie skomplikowane, aby dawać czytelnikowi bodźce do wyrażania własnych myśli, swojego zdania, powinny być motorem napędzającym ucznia do mówienia. To właśnie powinno być celem lekcji, podczas której pracujemy z tekstem literackim. Uczniowie powinni starać się mówić w języku obcym, a każdy temat i każde podłoże jest dobre, które doprowadzi do dyskusji, do wyrażania własnych poglądów, myśli, zdania. Niesamowicie ważne jest, aby nauczyciel przygotował taki tekst, który spełni powyższe kryteria. Podczas pracy z tekstem uczniowie rozwijają różne umiejętności, m.in. czytanie, słuchanie, poznają nowe struktury gramatyczne, nowe słownictwo oraz doskonalą umiejętność mówienia. Tekst literacki na lekcji nie musi być wykorzystywany w całości. Nauczyciel może go skrócić, może zrezygnować z niektórych części lub też przygotować adaptację tekstu. Najważniejszą rzeczą jest, aby tekst zainteresował ucznia i pomógł w osiągnięciu zamierzonego celu. W załączonym materiale (scenariusz.doc - 53KB) przedstawiam, w jaki sposób tekst literacki wspiera rozwijanie sprawności mówienia na przykładzie opowiadania Garieli Wohmann "Habgier" ("Chciwość").
Źródła: - Ehlers, S.: Literarische Texte lesen lernen. München, 1992.
- Kozłowski, A.: Literatura piękna w nauczaniu języków obcych. Warszawa, 1991.
|
