Działa tylko w IE - sorry!    
     

Poloneza czas zacząć

mgr Alicja Stasiuk


"Wiadomym powszechnie czynimy, iż najstarsi
Żakowie zacnego Collegium na igrce swe a swawole,
Staropolskiej tradycji zadość czyniąc na 100 dzień.
Przed Maturą,
Sejmik Studniówką zwaną
Odprawiać zamiarują.
Dnia A. D.
W ZSR w Krzyżewie.
Na który to uczniowie prosić ośmielają.
By do trzeciego piania kura radować się i wesel".

Gdy, się otrzymuje tak piękne zaproszenie od młodzieży, nauczyciel jest zobowiązany do pomocy w przygotowaniu sali, jak też nauki poloneza - jednego z polskich tańców narodowych. Początkowo nazywany: "wielki", "polski", "pieszy", "chmielowy", "chodzony", "starodawny", "obchodzony". Nazwy powstały w zależności od regionów, gdzie taniec ten tańczono. Tańczyli go wszyscy starsi i młodsi. Z biegiem czasu, z tańca ludowego przeobraził się, w reprezentacyjny taniec towarzyski, otwierający bale i studniówki. Jest to taniec zespołowy, tańczony w parach, prowadzony przez wodzireja. Studniówka, bez poloneza - to nie studniówka. Charakterystyczny w takcie trójmiarowy rytm poloneza, nadaje ruchom specyficzny styl przejawiający się, z jednej strony w dostojeństwie i godności wykonywanych ruchów, z drugiej w posuwistości i płynności kroków, w postawie wyprostowanej i zamaszystych, ale i jednocześnie opanowanych gestach rąk.

Polonez, jak każdy inny taniec przechodził różne przeobrażenia. Ruchoma budowa poloneza opartego jest na korowodzie par, ale również występuje w nim wiele, wystylizowanych odmian kroków, figur, póz.

Ustawienie podstawowe w parze

Tancerz i tancerka stoją obok siebie przodem do kierunku tańca, tancerz z lewej strony tancerki. Ręce wewnętrzne podane są wzajemnie i "uniesione nieco w przód - tancerz podtrzymuje dłoń tancerki. Pamiętamy o lekko uniesionych łokciach tworzących literę V.

Położenie rąk zewnętrznych parze może być różne; tancerz lewą rękę składa na biodro, tancerkę prawą utrzymuje w położeniu w dół w skos i cofniętą nieco w tył lub tancerzy i tancerka ręce składają na biodro, lub unoszą ręce w bok lekko cofnięte do tyłu.

Ustawienie podstawowe ozdobne w parze

Tancerz stoi obok tancerki jak w ustawieniu parowym, lewych rąk tańczących połączone są chwytem dłoni i uniesione ku przodowi, prawe ręce: tancerz utrzymuje w położeniu w bok i lekko cofniętą do tyłu, tancerka w położeniu w dół w skos i również lekko cofniętą do tyłu.

Nauczanie podstawowego kroku polonezowego

Wysłuchać i klaskać rytm kroku polonezowego ze szczegulnym zwróceniem uwagi na"i"w przedtakie. Na "i"wprzedtakcie klasnąć w dłonie, następnie przeliczyć: "rdzawa, trzy".

Ustawieni w szachownicę na "i" zgięcie kolana obciążenie nogi prawej (lub lewej), odciążona lewa (lub prawa) wysuwa się tuż nad podłogą w przód.

W pierwszym takcie na "raz" - krok prawą nogą w przód; na "dwa" - krok lewą nogą w przód; na "trzy" - krok prawą nogą w przód; na "nieznaczne zgięcie w kolanie prawej nogi i przeprowadzenie lewy tuz nad podłogą w przód.

W drugim takcie na "raz" - krok lewą nogą w przód na "dwa" - krok prawą nogą w przód na "trzy" - krok lewą nogą w przód; na "i" niezależne zgięcie w kolanie lewej nogi i przeprowadzenie jej tuż nad podłogą w przód.

W trzecim takcie krok rozpoczynamy prawą nogą, jak w takcie pierwszym.

Liczymy takty: "i raz", "dwa", "trzy", "i dwa", "dwa", "trzy", "i trzy", "dwa", "trzy".

Ukłon tancerki "dyg"

Mieści się w jednym takcie muzycznym.Wykonuje się go w pozycji przodem do kierunku tańca.
Na "raz"- krok w przód np. prawą nogą.
Na "dwa" - z dostawieniem lewej nogi do prawej ugiąć kolana obu nóg, ręce unieść nieco w dół w skos na zewnątrz (można lekko przytrzymać sukienkę) lub unieść ręce swobodnie w bok.
Na "trzy" - prostując postawę ręce utrzymać jak wyżej.

Ukłon tancerza

Mieści się w jednym takcie.
Na "raz" wykonać krok w przód (lub w bok) np. lewą nogą, ręce utrzymać wzdłuż tułowia.
Na "dwa" - krok dostawny "prawą do lewej z jednoczesnym skłonem głowy do przodu, ręce utrzymać w położeniu wzdłuż tułowia.
Na "trzy" - następuje wprost do postawy.

Figury taneczne

Para za parą. Współtańczące pary tworzą kolumnę par w ten sposób, że jedna para stoi za druga.

Parami środkiem. Współtańczące pary w ustawieniu podstawowym tworzą kolumnę par (jedna para za drugą), posuwając się środkiem sali, w której zespół tańczy.

Para w prawo para w lewę. By poprowadzić tę figurę, należy doprowadzić do utworzenia kolumny par po środku sali. Następnie pierwsza para przechodzi na prawa stronę kolumny, następna para na lewą.

Ostatnia para prowadzi. Kolumna par posuwa się w kierunku tańca. W pewnym momencie (może to być zapowiedź wodzirej) następuje zwrot w tył tańczących i w ten sposób ostatnia para staje się pierwsza - prowadząc kolumnę par.

Młynek. W zależności od ustawienia współtańszących w parę prawym lub lewym bokiem od siebie - będzie to młynek prawo lub lewo chwytna. W młynku prawem chwytnym, stojąc prawym bokiem od siebie a przodem w strony przeciwne, tańczący podają sobie prawe ręce tak, by ręka była wydłużona, ale nie sztywna. Ręce lewe są lekko uniesione w bok. Głowy wrzucone do siebie.

Przejście dla par. By przeprowadzić tę figurę, należy doprowadzić do kolumny par po środku sali, w której taniec przebiega. Tańczący pierwszej pary zwalniają chwyt rąk zwracając się przodem do siebie lekko się skłaniając, cofając się małym krokiem do tyłu i zatrzymując się w miejscu. Następna para przechodzi między tańczących - pierwszej pary i zatrzymuje się w taki sam sposób obok niej i tak postępują kolejno wszystkie kolejne pary z kolumny.

Koło. Tańczący stoją na obwodzie koła twarzą lub tyłem do jego środka, a kiedy koło jest "związane", wtedy rąk ćwiczących są naturalnie wyprostowane, wzniesione w bok i połączonym chwytem za dłonie.

Koło ozdobne. Tanceże tworzą koło tzw. zamknięte połączonym chwytem za dłonie. Tancerki kładą swoje lewe dłonie na barkach tancerzy (każda na prawym barku swego tancerza). Prawe dłonie uniesione utrzymują w położeniu w dół w skos.

Łańcuszek z koła. Tańczący stoją w parach twarzą do siebie, a bokiem od środka koła, tancerz lewa tancerkom prawym, przy czym tancerz podtrzymuje prawą dłonią prawą dłoń tancerki. Tancerz i tancerka posuwają się w kierunkach przeciwnych krokiem podstawowym, podając sobie na zmianę raz lewy raz prawe ręce mijając się na zmianę, prawym lub lewym bokiem, nie zmieniając kierunku tańca. Tancerz posuwa się w I kierunku, a tancerka w II kierunku.

Tancerze w kierunku przeciwnym. Tańczący stoją w parach bokiem od siebie, a przodem w kierunku tańca. W określonym momęcie tancerze wykonują zwrot o 180 stopień i przesuwają się w kierunku przeciwnym niż tancerki.

Gwiazda. Tancerze ośmiu par podają sobie lewe ręce, tancerzy następnych ośmiu par podają ręce tancerkom par poprzednich tworząc w ten sposób czteroosobowe ramiona gwiazdy. Tancerki stojące na zewnątrz gwiazdy wznoszą swoją prawą rękę do położenia w duł w skos w bok, dłoń jest swobodnie opuszczona w dół.

Wężyk. Figurę tę najczęściej tworzy się z koła lub z szeregów; jeśli z koła to wtedy tańczący stają na jego obwodzie przodem do kierunku tańca. Tańczący mają podane ręce. Jeden z tancerzy zwalnia chwyt rąk i wówczas on prowadzi wężyk.

Labirynt. Doprowadzenie do tej figury, należy tańczących ustawić w wężyk (połączonym chwytem rąk). Prowadzący zataczając dość obszerne koło, następnie mniejsze wewnątrz poprzedniego i coraz mniejsze, stopniowo dochodzi do jego środka. Następnie prowadzący zmienia kierunek tańca przez zwrot w tył i doprowadza do wyjścia z labiryntu. Przez cały czas trwania figury tańczącej połączeni są chwytem za dłonie.

Naukę poloneza należy rozpocząć od wyćwiczenia chodu w takcie 3/4. Po opanowaniu takich elementów ruchów, jakimi są w pierwszym przypadku chód zwykły, w drugim wolne przenosy i wznosy rąk. Chód należy wykonać w takt muzyki stąpając z palców na całą stopę. Zastosować możnego ćwiczenia wznosów rąk w pozycji w bok, w przód, w skos, w bok w dół w skos, w dowolnych zestawach tematycznych. U tancerzy trzeba wyegzekwować przewidziane utrzymanie rąk na biodrach, następne położenie - jedna ręka wzniesiona w bok lub w przód, druga na biodrze, a dalej obie ręce wzniesione w bok jak też prawa wzniesiona w przód i lekko zaokrąglona, lewa wzniesiony bok w dół w skos i cofnięta nieco ku tyłowi. Należy stosować ćwiczenia chodu w ustawieniu parowym - prowadzenia tancerki - posuwając się po obwodzie koła w przód w tył, a tancerka w przód lub w obrocie (wtedy tancerz wykonuje kroki chodu w tył), z uwzględnieniem odpowiednich położeń ruchów rąk, głowy i tułowia.

Krok podstawowy poloneza należy wyćwiczyć ze specjalnym zwróceniem uwagi na miękkie, płynne ugięcie obu nóg w kolanach a następnie wyraźnym krokiem w przód przy równoczesnym wyprostowaniu nogi w kolanie i prostym trzymaniu tułowia.

PRZYKŁADY UKŁADÓW TANECZNYCH
    Przykład I
  1. Para za parą.
  2. Parami środkiem.
  3. Przejście dla par.
  4. Szereg w tył.
  5. Wężyk pod bramkami.
  6. Koło.
  7. Labirynt.
  8. Para za parą (podziękowanie za taniec)
    Przykład II
  1. Para za parą.
  2. Młynek prawo i lewo chwytana.
  3. Para za parą.
  4. Parami środkiem
  5. Para w prawo, para w lewę.
  6. Tunel (z dwóch kolumn)
  7. Parami środkiem.
  8. Podziękowanie za taniec.

Bibliografia

  1. Kuźmińska O.: Taniec w teorii i praktyce. Copyright by Akademia Wychowania Fizycznego im. E. Piaseckiego 61-871 Poznań, ul. Królowej Jadwigi 27/39. 2002 rok.
  2. Wieczysty M.:Tańczyć może każdy. Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1986 rok.
  3. Kuźmińska O.: Ćwiczenia gimnastyczne w rytmie tanecznym. Wyd. AWF, Skrypt Nr 40 Poznań 1978 rok.
  4. Bednarzowa B., Młodzikowska M.: Tańce Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1983 rok.
  5. Hryniewicka J., Ostrowska J.: polskie tańce narodowe w formie towarzyskiej. Warszawa CPARA 1967 rok.