Temat: Ziemia w Układzie Słonecznym
Cele ogólne: - rozumienie i dostrzeganie zależności występujących w czasie i przestrzeni,
- rozwijanie ciekawości poznawczej i umiejętności obserwacji,
- doskonalenie umiejętności poszukiwania informacji.
Cele szczegółowe: - uczeń zna i rozumie terminy: planeta, gwiazda, Wszechświat, doba, kalendarz, rok, orbita, Układ Słoneczny, zodiak,
- uczeń potrafi wymienić w kolejności planety Układu Słonecznego,
- uczeń wyjaśnia przyczyny długości roku i następstwa pór roku,
- uczeń wie kim był Mikołaj Kopernik i jakiego dokonał odkrycia,
- uczeń umie samodzielnie wyszukiwać potrzebne informacje.
- uczeń korzystając z załączonej prezentacji samodzielnie zdobywa wiadomości o Układzie Słonecznym
Metody nauczania: problemowa, ćwiczeń praktycznych, aktywizujących ucznia. Forma nauczania: praca w 2 osobowych grupach. Miejsce lekcji: pracownia komputerowa. Środki dydaktyczne: Encyklopedia multimedialna "Wszechświat", notatki z obserwacjami, prezentacja Układ Słoneczny, karty pracy. Przebieg lekcji:Wprowadzenie: - nauczyciel podaje temat i nawiązuje do lekcji przeprowadzonych w szkole podstawowej w celu przypomnienia wiadomości, odwołuje się również do przeprowadzonych przez uczniów obserwacji nieba, zjawisk i obiektów ciał niebieskich. Uczniowie opowiadają o swoich obserwacjach. Część główna: Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy z pytaniami, na które poleca wyszukać informacje w Encyklopedii multimedialnej "Wszechświat". - Jak i kiedy powstał Układ Słoneczny?
-Jakie obiekty tworzą Układ Słoneczny?
-Jakie rozmiary ma Układ Słoneczny?
-Jak długi jest rok na Ziemi i dlaczego?
-Z czym związane jest występowanie na Ziemi pór roku?
-Co oznaczają terminy: rok, orbita, planeta, gwiazda, Wszechświat, zodiak?
-Kim był i jakiego odkrycia dokonał Mikołaj Kopernik? |
Uczniowie pracują samodzielnie, a nauczyciel pomaga tym, którzy słabiej sobie radzą w wyszukiwaniu informacji. Zakończenie: Na podsumowanie i utrwalenie wiadomości, uczniowie pod kierunkiem nauczyciela równocześnie przeglądają i omawiają najciekawsze strony z informacjami oraz filmy, animacje, galerie i mapy. Nauczyciel zachęca uczniów do prowadzenia dalszych obserwacji i gromadzenia informacji. Uwaga: Jeśli istnieje taka możliwość, to uczniowie mogą najciekawsze ich zdaniem strony skopiować i wydrukować, aby je wykorzystać na kolejnych lekcjach.
Temat: Dzień i noc - zjawiska i obiekty na niebie
Cele ogólne: - rozwijanie zainteresowania światem,
- zdobywanie umiejętności obserwowania obiektów i zjawisk,
- rozumienie zależności istniejących we wszechświecie.
Cele szczegółowe: - uczeń zna i rozumie terminy: wszechświat, planeta, gwiazda, doba, gwiazdozbiór, noc, dzień, Słońce, Księżyc, Ziemia.
- uczeń wyjaśnia przyczyny następstwa dnia i nocy,
- uczeń potrafi wskazać Gwiazdę Polarną na niebie,
- uczeń umie samodzielnie wyszukiwać informacje.
Miejsce lekcji: pracownia komputerowa. Środki dydaktyczne: Encyklopedia multimedialna "Wszechświat". Przebieg lekcji:Wprowadzenie: - podanie tematu i nawiązanie do lekcji poprzednich, na których uczniowie prowadzili obserwacje: ustalały kierunki w terenie, nazywały obserwowane obiekty. Odwołanie się również do przeprowadzonych przez uczniów obserwacji nocnego nieba. Nauczyciel zachęca uczniów do wypowiadania się na zadawane pytania: -Jakie i kiedy obiekty na niebie obserwowały?
-Co to jest noc, dzień i doba oraz jak długo trwają? |
Terminy określające zaobserwowane obiekty i zjawiska nauczyciel wypisuje na tablicy. Część główna: Uczniowie uruchamiają program Encyklopedii multimedialnej "Wszechświat" i zapoznają się z jego konsolą - okno menu, po czym nauczyciel poleca uczniom, wyszukać i zanotować w zeszytach krótkie informacje o wypisanych na tablicy obiektach i zjawiskach. Uczniowie pracują samodzielnie, wyszukane informacje wpisują w karcie pracy. Nauczyciel koordynuje pracę uczniów i jeśli to konieczne pomaga słabszym. Uczniowie przedstawiają rezultaty swoich poszukiwań. Nauczyciel zaprasza uczniów do działu Planetarium i poleca im zaznaczyć Warszawę na mapie. Pod kierunkiem nauczyciela uczniowie poznają wygląd nocnego nieba, rozpoznają gwiazdozbiór Wielkiej i Małej Niedźwiedzicy oraz odnajdują Gwiazdę Polarną. Zapoznają się również z rozmieszczeniem innych ciał niebieskich. Zakończenie: - podsumowanie i usystematyzowanie wiadomości. Nauczyciel zachęca uczniów do prowadzenia obserwacji nieba systematycznie przez cały rok i poleca samodzielnie ustalić kierunek północny za pomocą Gwiazdy Polarnej. Uwaga: Ten scenariusz zakłada samodzielną pracę uczniów na początku części głównej, aby każdy mógł poświęcić więcej czasu na poznanie zagadnień, które go interesują, dopiero w końcowej części, uczniowie pracują razem pod kierunkiem nauczyciela. Nauczyciel wcześniej przygotowuje dla każdego ucznia kartę pracy z pytaniami, na które należy znaleźć odpowiedź. Ten scenariusz zakłada również to, że uczniowie potrafią posługiwać się "komputerem". Jeśli natomiast miałaby być to ich pierwsza lekcja w pracowni komputerowej, to proponuję zaplanować ją na dwie godziny lekcyjne.
Temat: Obserwatoria i obserwacje astronomiczne w Polsce
Cele ogólne: - rozwijanie ciekawości poznawczej,
- doskonalenie umiejętności wyszukiwania informacji.
Cele szczegółowe: - uczeń potrafi wymienić i wskazać na mapie najbardziej znane w Polsce obserwatoria astronomiczne,
- uczeń rozumie znaczenie obserwacji dla poznawania Wszechświata,
- uczeń potrafi wymienić najbardziej istotne fakty z historii badań Wszechświata,
- uczeń zna i wymienia fazy Księżyca,
- uczeń umie wyjaśnić zjawisko zaćmienia Słońca i Księżyca,
- uczeń potrafi samodzielnie wyszukiwać i prezentować informacje.
Miejsce lekcji: pracownia komputerowa. Środki dydaktyczne: Encyklopedia multimedialna "Wszechświat", notatki z obserwacjami, karta pracy, połączenie z Internetem, mapa Polski Przebieg lekcji:Wprowadzenie: - nauczyciel podaje temat i odwołuje się do wiadomości, które uczniowie poznali w szkole podstawowej, a także prosi uczniów o przedstawienie wyników swoich obserwacji. Część główna: Nauczyciel zadaje pytania, na które uczniowie odpowiadają: - Gdzie prowadzi się systematycznie obserwacje astronomiczne?
-Kto był w planetarium lub obserwatorium?
-Gdzie w Polsce znajdują się planetaria i obserwatoria? |
Nauczyciel prosi uczniów aby wymienione miejsca zaznaczyli na ściennej mapie Polski. Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy z pytaniami, na które poleca uczniom samodzielnie wyszukać informacje w Internecie i Encyklopedii multimedialnej "Wszechświat". /planetarium, obserwatorium, zaćmienie Słońca i Księżyca, fazy Księżyca, satelity sztuczne, pierwsze loty we Wszechświecie, obecne prowadzone obserwacje/ Nauczyciel dla ułatwienia poszukiwań wypisuje na tablicy adresy internetowe lub przygotowyje gotowe adresy na dyskietce (dysku twardym) np.: Zakończenie: podsumowanie i usystematyzowanie zebranych informacji. Nauczyciel zachęca uczniów do prowadzenia obserwacji i notowania spostrzeżeń w celu wykorzystania ich na kolejnych lekcjach. Uwaga: Na lekcję proponuję przeznaczyć dwie godziny lekcyjne, w tym jedną koniecznie w pracowni komputerowej - wyszukiwanie informacji w Internecie i Encyklopedii multimedialnej "Wszechświat", najciekawsze informacje uczniowie mogą wydrukować i wykorzystać je na następnych lekcjach. Drugą lekcję można zrealizować w sali lekcyjnej - podsumowanie i usystematyzowanie zebranych przez uczniów informacji. Nauczyciel musi wcześniej przygotować dla każdego ucznia kartę pracy z pytaniami, na które uczniowie mają wyszukać informacje.
Uwagi do scenariuszy lekcji: Zaplanowane przeze mnie scenariusze lekcji zakładają przede wszystkim samodzielną pracę uczniów, aby każdy mógł dostosować tempo pracy do własnych możliwości i zainteresowań.
Nauczyciel musi wcześniej opracować i przygotować karty pracy dla uczniów aby ukierunkować ich pracę i aby mogli wpisywać w nie rezultaty swoich poszukiwań. Na lekcjach tych, uczniowie będą mogli lepiej zapoznać się z elektronicznymi źródłami informacji, takimi jak, płyta CD - jako nośnik Encyklopedii multimedialnej "Wszechświat" oraz strony www w sieci internet.
Lekcje te, prowadzone w pracowni komputerowej z wykorzystaniem Encyklopedii multimedialnej "Wszechświat", internetu i załączonych prezentacji na dyskietkach mogą stanowić uzupełnienie lekcji, nauczycieli realizujących tę tematykę i pomóc lepiej zaprezentować i wyjaśnić zjawiska oraz przedstawić obiekty występujące i obserwowane na niebie. Myślę też, że zachęcą uczniów do systematycznego prowadzenia obserwacji a zdobyte wiadomości i umiejętności będą dobrą podstawą do kontynuowania dalszej nauki z dziedziny astronomii na lekcjach geografii i fizyki w gimnazjum. |
