Umiejętność rozpoznawania znaków graficznych i ich przekładanie na język mówiony to ważne, ale nie wystarczające elementy czytania, w procesie czytania bowiem zasadniczą rolę odgrywa czynnik psychologiczny, czyli uchwycenie sensu i zrozumienia treści tekstu. Na proces czytania ze zrozumieniem składa się: - spostrzeganie procesów graficznych;
- wiązanie obrazów graficznych z wyobrażeniami pozajęzykowymi, czyli zrozumienie znaczenia grupy przeczytanych słów;
- pamiętanie sensu przeczytanych wyrazów w czasie czytania następnej grupy słów;
- domyślanie się dalszego ciągu czytanego tekstu, tj. przewidywanie;
- kojarzenie znaczeń w pewne całości myślowe;
- kontrola - weryfikacja przewidywań.
Tak więc istotą czytania ze zrozumieniem jest kojarzenie obrazów graficznych i fonetycznych odpowiedników, tj. wyobrażeń językowych (przy głośnym czytaniu) lub samych obrazów graficznych (przy czytaniu cichym) z odpowiadającymi im znaczeniami. Zrozumienie tekstu zależy od kilku czynników, a przede wszystkim od wprawy w czytaniu, budowy zdań, stylu autora czytanego tekstu. Do zrozumienia tekstu uczniowie muszą być odpowiednio przygotowani pod względem techniki czytania, językowym i rzeczowym. Przygotowanie techniczne polega na zdobyciu dostatecznej wprawy w czytaniu. Przygotowanie językowe dotyczy znajomości znaczeń słów, wyrażeń i zwrotów, tj. posiadania znajomości słownictwa zawartego w tekście. Przygotowanie rzeczowe obejmuje opanowanie wiadomości niezbędnych do zrozumienia czytanego tekstu. Należy zdać sobie sprawę z tego, że kształtowanie umiejętności cichego czytania obejmuje czynności dydaktyczne mające na celu umożliwienie uczniom: - opanowania techniki sprawnego rozpoznawania tekstu,
- rozumienia treści od poznawanego tekstu.
Natomiast przy kształtowaniu umiejętności głośnego czytania wymaga się od ucznia dodatkowo: - szybkiego kojarzenia rozpoznawanych i zrozumianych znaków z dźwiękami,
- ćwiczenia organów głosowych w wyraźnym ich odtwarzaniu,
- regulacji tego odtwarzania poprzez modulację i intonację głosu, stosowanie różnych pauz (gramatycznych, logicznych i psychologicznych) oraz odpowiedniego rytmu i oddechu we właściwym miejscu.
Musimy pamiętać, że rozwijanie umiejętności cichego czytania ze zrozumieniem jest ostatecznym celem nauki czytania. Umiejętność czytania jest jednym z zasadniczych warunków powodzenia ucznia w szkole i stanowi podstawę do pracy samokształceniowej prowadzonej przez całe życie. Ćwiczenia kształtujące umiejętność cichego czytaniaW ćwiczeniach zmierzających do kształtowania cichego czytania ze zrozumieniem należy uwzględnić: - zainteresowania dzieci,
- zróżnicowany poziom i możliwości każdego dziecka.
Z fizjologicznych i psychologicznych właściwości procesu czytania wynika, że muszą to być przede wszystkim: - ćwiczenia zmierzające do opanowania techniki czytania cichego, a więc wyrabiające umiejętność sprawnego i dokładnego rozpoznawania oraz właściwego ujmowania coraz to większych cząstek tekstu, co pozwoli rozszerzyć pole widzenia,
- ćwiczenia pogłębiające rozumienie treści, pozwalające w pełni sens czytanego tekstu.
Dobierając odpowiednie ćwiczenia należy pamiętać że: ciche czytanie ze zrozumieniem możliwe jest tylko na podłożu śladów i związków wytworzonych w czytaniu głośnym. Przy cichym czytaniu uczeń nie ma kontroli słuchowej czytanego tekstu i ujmuje treść wyrazu jedynie za pośrednictwem analizatora wzrokowego. Czytanie to stosowane na tekstach nie opanowanych w czytaniu głośnym nie daje efektu, a nawet zniechęca dziecko do czytania. | 
