Działa tylko w IE - sorry!    
     

Jak rozwijać umiejętność czytania na lekcjach języka niemieckiego?

mgr Jadwiga Krzewińska


Jak wynika z moich długoletnich doświadczeń, z każdym rokiem czynność czytania staje się coraz mniej atrakcyjnym zajęciem wielu uczniów uczących się języków obcych. Kontakt z tekstem do czytania w językach obcych ogranicza się do wysłuchania z taśmy całego, bądź fragmentu tekstu aktualnie przerabianego na lekcji oraz przeczytania go przez niektórych uczniów w klasie. Rzadko kiedy uczniowie przejawiają inicjatywę w celu wyszukania interesującego materiału do samodzielnego czytania.

Prowadzone przeze mnie obserwacje, rozmowy z nauczycielami uczącymi języków obcych oraz uczniami potwierdzają to negatywne zjawisko. Większość uczniów rzadko sięga po lekturę w języku polskim, a co dopiero w języku obcym.

Uważam, że umiejętność czytania jest jedną z najważniejszych czynności w procesie uczenia się języka obcego i wymaga ze strony nauczyciela opracowania właściwej strategii celem zmotywowania uczniów do czynnego opanowania języka obcego.

Jako nauczyciel uczący już 17 lat języka niemieckiego nie wyobrażam sobie pracy na zajęciach mojego przedmiotu tylko w oparciu o jeden wybrany na dany rok szkolny podręcznik. Mimo, że z każdym rokiem szkolnym przybywa na rynkach wydawniczych coraz więcej dobrych podręczników do nauki języka niemieckiego, ograniczenie się do pracy w oparciu tylko o jeden podręcznik może okazać się na dłuższą metę elementem ograniczającym motywację uczniów. Pracuję z młodzieżą gimnazjalną, której ciekawość nie łatwo zaspokoić stereotypami. Gimnazjaliści nastawieni są na innowacje i ciekawostki, a mało odporni na niepowodzenia i nudę. Łatwo popadają w zniechęcenie i w miarę upływu lat w okresie nauki w gimnazjum słabiej uczą się języków obcych, zmieniając swoje zainteresowania na przedmioty objęte egzaminem gimnazjalnym, tłumacząc, że perspektywa egzaminu dojrzałości jest odległa.

Moje doświadczenie pedagogiczne pozwala mi na wprowadzanie różnorodnych, atrakcyjnych form w procesie nauczania języka niemieckiego. Na bieżąco staram się śledzić nowości wydawnicze dotyczące tego przedmiotu. Regularnie czytam lekturę fachową, głównie "Języki Obce w Szkole", bardzo często uczestniczę w warsztatach metodycznych lub seminariach językowych, wymieniam doświadczenia z innymi nauczycielami, dzięki czemu mogę doskonalić swój warsztat pracy.

Celem moich przedsięwzięć jest przekonanie uczniów, że poprzez częste czytanie różnorodnych testów lub krótkich nawet opowiadań czy anegdot:

  • utrwalą znane struktury językowe lub poznają nowe
  • wzbogacą swój zakres słownictwa z różnych dziedzin
  • nabędą umiejętności stosowania prawidłowych zasad ortograficznych i interpunkcyjnych
  • wyrobią w sobie nawyk słuchania i rozumienia ze słuchu - umiejętności, będących elementami przyszłego egzaminu dojrzałości
  • wzbogacą swoją wiedzę na temat realiów codziennego życia w krajach niemieckojęzycznych
  • znajdą odpowiednie materiały potrzebne do przygotowania się do sprawdzianów, konkursów, imprez szkolnych lub wykonywania projektów
  • wzmocnią motywację do nauki języka niemieckiego
  • wyrobią w sobie nawyk systematyczności i skupienia, co jest nieodzownym elementem w nauce języków obcych
  • podniosą w konsekwencji swoje wyniki w nauce

W celu osiągnięcia przewidywanych efektów opracowałam plan działania, w którym znalazły się następujące działania:

  • zakupienie odpowiedniego księgozbioru - bajki, krótkie opowiadania, zbiory anegdot w języku niemieckim
  • prenumerata atrakcyjnych czasopism w języku niemieckim np.: Das Rad, Der Schuss, Aktuell, Juma
  • przeglądanie treści niemieckich stron internetowych
  • prowadzenie przez uczniów notatek w specjalnych zeszytach na temat przeczytanych lektur czy artykułów z wybranych czasopism
  • kserowanie ćwiczeń sprawdzających rozumienie tekstów i umożliwiających utrwalenie słownictwa
  • przygotowanie i prezentacje inscenizacji na podstawie przeczytanych lektur
  • wykonanie projektów - nagrania wideo, ilustracje
  • nagradzanie przedsięwzięć uczniów punktami ze sprawowania lub ocenami z przedmiotu

Osiągnięte efekty działania:

Z doświadczeń moich i innych nauczycieli wynika, że nie wszystkich uczniów uda się w jednakowym stopniu zaktywizować do czytania dodatkowych tekstów. Nie należy jednak rezygnować z tego przedsięwzięcia, lecz szukać różnorodnych czynników motywujących.

Nie należy zapominać o kilku podstawowych elementach:

  • dostosować treści tekstów do zainteresowań uczniów
  • dostosować stopień trudności do możliwości językowych uczniów
  • pracować systematycznie
  • zachęcać uczniów do atrakcyjnych form dokumentowania przeczytanych lektur
  • sprawdzać treści przeczytanych pozycji
  • stosować różne formy nagradzania przedsięwzięć uczniów

Podjęte przeze mnie opisane powyżej działania w sposób istotny przyczyniły się do wzrostu zainteresowania uczniów zbiorami biblioteki szkolnej w zakresie lektur w języku niemieckim. Wzrosła motywacja do nauki języka niemieckiego wśród niektórych grup uczniów.

Zakupione bajki i opowiadania w języku niemieckim są chętnie czytane indywidualnie z uwagi na łatwe słownictwo. Każdorazowo po przeczytaniu dowolnej lektury uczniowie dokumentują fakt przeczytania w specjalnie zaprowadzonych zeszytach np.: wykonują ćwiczenia na rozumienie treści - prawda, fałsz, wykonują ilustracje, odpowiadają na pytania, piszą plan lub streszczenie, wykonują ćwiczenia w tłumaczeniu, układają krzyżówki itp.

Informacje uzyskiwane z czasopism młodzieżowych uczniowie wykorzystują do przygotowywania projektów, które są prezentowane podczas obchodów Dni Języków Obcych, organizowanych corocznie w szkole. Ponadto projekty służą jako dekoracje pracowni języka niemieckiego. Artykuły z czasopism "Juma", zbiory anegdot "Humor im Ohr", Deutsch - Spaß mit Texten" oraz teksty z "Lesebogen" umożliwiają uczniom przygotowanie się do konkursów Języka Niemieckiego w poszczególnych latach szkolnych. Nagrane na kasetach wideo inscenizacje służą jako wizualne pomoce naukowe.

Niewątpliwą korzyścią podejmowanych przedsięwzięć był wzrost motywacji wśród uczniów do nauki języka niemieckiego. Uczniowie chętnie zgłaszali się do odpowiedzi i prezentowali treści przeczytanych lektur, w wyniku czego otrzymywali dodatkowe punkty za aktywność i wyższe oceny.

Uzyskane przeze mnie wyniki działań dowodzą, że aktywizowanie uczniów poprzez ciekawą i różnorodną ofertę zajęć oraz dobrane formy pracy, wpływają korzystnie na zainteresowanie się książką czy czasopismem, jako źródłem informacji i rozrywki.

Uważam, że działania mające na celu rozwijanie umiejętności czytania, poprzez propagowanie dodatkowych tekstów na lekcjach języka niemieckiego mogą być wskazówką i pomocą dla innych nauczycieli języków obcych.