Działa tylko w IE - sorry!    
     

Scenariusze lekcji do baśni "Bracia Lwie Serce"

mgr Gabriela Makać
mgr Elżbieta Ziółek


Lekcja 1

Temat: Co nas zaciekawiło i wzruszyło w baśni "Bracia Lwie Serce" Astrid Lindgren?

Uczeń:

  • poznaje sylwetkę autorki lektury
  • sporządza wnioski oddające wrażenia z przeczytanego utworu
  • kształci umiejętność wyrażania własnych sądów, przemyśleń
  • uwrażliwia się na piękno utworu literackiego

Metody: podająca, problemowa, praktycznego działania

Formy: zbiorowa, grupowa, indywidualna

Środki dydaktyczne: książki autorstwa A. Lindgren, jej portret, Słownik pisarzy, krzyżówka, tekst z lukami

Tok lekcji

  1. Zaproponowanie tematu i jego zapis, przedstawienie sylwetki autorki i obejrzenie wystawy jej utworów.
    Astrid Lindgren -
  2. Wyjaśnienie tytułu lektury "Bracia Lwie Serce", odwołanie się do listu Grety Anderson (2 roz.). Lwie Serce to przydomek (lwie serce - wielkie męstwo, odwaga)
  3. Uzupełnianie w parach krzyżówki.
    1. Imię przybranego dziadka chłopców.
    2. Ptaki przenoszące zaszyfrowane wiadomości.
    3. ................. Kogut - nazwa karczmy.
    4. Uwięziony przywódca powstania.
    5. Drzewa, otaczające chatę braci.
    6. Otchłań.
    7. Imię jednej gołębicy.
    8. Uratował Karola przed wilkami.
    9. Koń Karola.
    10. Potwór służący Tengilowi.
    11. Jak nazywał Jonatan brata?
    12. Wąż, z którym walczyła Katla.
    13. Imię zdrajcy.
    14. Stoją w stajni.
    15. Kierowała potajemną walką z Tengilem.
  4. Rozmowa na temat lektury. Uczniowie opowiadają o wydarzeniach, które ich zaciekawiły.
    Wymieniają najbardziej wzruszające momenty w dziejach głównych bohaterów, wyrażają swoje uwagi na temat postaci, które im się szczególnie podobały.
    Pomocne będą czasowniki, które uczniowie wykorzystają, by wskazać te fragmenty książki, które mogą czytelnika:
    • wzruszyć: (troskliwa opieka Jonatana nad chorym Karolkiem)
    • ucieszyć: (spotkanie braci w krainie Nangijali)
    • zasmucić: (tragiczna śmierć Jonatana)
    • zachwycić: (opis Doliny Wiśni)
    • zaciekawić: (losy mieszkańców Doliny Dzikich Róż)
    • czegoś nauczyć: (szlachetności, uczciwości, szacunku dla innych)
  5. Praca domowa:
    Uzupełnij treść fragmentu listu, w którym przekonasz kolegę do przeczytania książki "Bracia Lwie Serce".
    Zachęcam Cię do przeczytania baśni ................................... pisarki A. Lindgren pt. ........................................... . Z pewnością spodobają Ci się przygody jej bohaterów............................... . Wspólnie przeżyli ............................. przygody. Dzięki tej lekturze przekonałem się, jak ważna jest więź ............................ oraz, że należy .......................... innym.
    Baśń A. Lindgren dostarcza czytelnikowi wielu ................. przeżyć. Mnie szczególnie ............................................................................     (uczniowie dokończą samodzielnie).

Lekcja 2

Temat: W baśniowym świecie Braci Lwie Serce

Uczeń:

  • analizuje świat przedstawiony w utworze
  • zapisuje wydarzenia w postaci planu odtwórczego
  • kształci logiczne myślenie

Metody: podająca, zajęć praktycznych

Formy: zbiorowa, grupowa

Środki dydaktyczne: lektura

Tok lekcji

  1. Zapis tematu, sprawdzenie pracy domowej
  2. Określenie elementów świata przedstawionego w lekturze:
    • czas akcji: nieokreślony (baśniowy)
    • miejsce wydarzeń:
      Szwecja
      Nangijala - Dolina Wiśni (karczma "Złoty Kogut"), Zagroda Jeźdźców, Zagroda Tulipanów, Dolina Dzikich Róż
    • postacie: pozytywne - Jonatan Lew, Karol Lew (Sucharek), Sofia, Hubert, Orwar, dziadek Mateusz; zwierzęta: konie - Filar, Grim; gołębie negatywne - Tengil, Jossi; potwory - Katla, Karm
    • narracja: narratorem jest Karol Lew - wskazuje na to forma czasowników
    • (Chciałbym opowiedzieć Wam...)
  3. Ćwiczenia redakcyjne - uczniowie w grupach redagują plan najważniejszych wydarzeń.
    Konsultują wyniki pracy z nauczycielem i zapisują je w zeszytach.

    Przykładowy plan: Dzieje braci Lwie Serce

    1. Opieka Jonatana nad chorym bratem
    2. Tragiczna śmierć Jonatana
    3. Przylot gołębicy do umierającego Karolka
    4. Spotkanie braci w krainie Nangijali
    5. Wizyta u Sofii w Zagrodzie Tulipanów
    6. Wyprawa Jonatana do Doliny Dzikich Róż
    7. Ucieczka Karola
    8. Odkrycie zdrady Jossiego
    9. W domu Mateusza
    10. Uwolnienie Orwara
    11. Powstanie mieszkańców w Dolinie Dzikich Róż
    12. Śmierć Karma i Katli
    13. Przeniesienie się Karola i Jonatana do krainy Nangilimy

  4. Praca domowa
    Przygotuj ustne opowiadanie przygody, która najbardziej ci się podobała.

Lekcja 3

Temat: Przeżywamy najciekawszą przygodę Jonatana i Karola

Uczeń:

  • konkretyzuje wydarzenia w utworze
  • kształci umiejętność wypowiadania się ze zwróceniem uwagi na spójność i sensowność,
  • obiektywnie ocenia rzeczywistość w utworze,
  • wyrabia uczucie i przekonanie o konieczności niesienia pomocy innym.

Metody: zajęć praktycznych, pogadanka

Formy: zbiorowa, grupowa

Środki: lektura, instrukcja pracy dla grupy, Słowniki ortograficzne

Tok lekcji

  1. Zapis tematu. Odczytanie planu wydarzeń lektury, ułożonego na poprzedniej lekcji i wybór 5-u najciekawszych zdaniem uczniów.
  2. Podział klasy na 5 grup. Lider grupy losuje jeden z 5-u tematów.
  3. Praca w grupach - redagowanie treści opowiadania.

    Instrukcja
    1. Nadajcie tytuł opowiadaniu.
    2. Zachowajcie trójdzielną budowę pracy.
    3. Używajcie czasowników w czasie przeszłym i narracji trzecioosobowej.
    4. Dla ożywienia akcji wprowadźcie dialog. Zastosujcie słownictwo, ukazujące następstwo czasowe: wtem, nagle, najpierw, potem, następnie, później, niespodziewanie.
    5. Pamiętajcie o poprawnej interpunkcji i ortografii.
    6. Na wykonanie zadania macie 15 min., na prezentację 3 min.
  4. Odczytanie opowiadań przez przedstawicieli grup i przepisanie ich do zeszytu.
  5. Praca domowa
    Zaznacz fragmenty w lekturze opisujące Dolinę Dzikich Róż i Dolinę Wiśni. Przynieście materiały do wykonania makiety wybranego miejsca.

Lekcja 4-5

Temat: Odwiedzamy Dolinę Dzikich Róż i Dolinę Wiśni

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • czyta tekst literacki ze zrozumieniem,
  • cytuje fragmenty opisujące Dolinę Wiśni i Dolinę Dzikich Róż,
  • uczy się pracować w zespole,
  • rozwija wyobraźnię i fantazję.

Metody: praca z tekstem, ćwiczenia dramowe

Formy: praca grupowa, indywidualna

Środki: lektura, klatka z gołębiem, arkusze papieru, wstążki, sznurki, patyczki wycinanki, mazaki, kredki i różne przedmioty przyniesione przez uczniów

Tok lekcji

  1. Ćwiczenie dramowe - uczniowie stoją w kręgu. Przedstawiają ciałem rzeźby pojęć o charakterze emocjonalnym: ból, samotność, strach, radość, miłość (nauczyciel podaje po kolei wyrazy)
  2. Nauczyciel wyjmuje kopertę zaadresowaną do klasy. Oddaje ją gospodarzowi.
    W środku znajduje się zaproszenie, które uczeń odczytuje:

    Drodzy Uczniowie kl. Vb. Serdecznie zapraszam Was do zwiedzania moje twierdzy wybudowanej w Prastarych Górach za Rzeką Prastarych Rzek. Programie przewidziano zwiedzanie Groty Katli i pobyt w Dolinie Dzikich Róż.
    Wasz znajomy Tengil
    Uczniowie wypowiadają się na temat zaproszenia. Większość odrzuciła jego propozycję.
    Uzasadniają swoje zdanie. Wskazują, że mieszkańcy Doliny Dzikich Róż żyli w niewoli, prześladowani przez Tengila i jego żołnierzy. Potrzebował niewolników do budowy swojej twierdzy. Ludzie zabrani z Doliny już nigdy do niej nie wracali, gdyż umierali z głodu i wycieńczenia. Opanował Dolinę dzięki Katli, która słucha się złotego rogu. Uwięził Orwara, aby złamać opór mieszkańców Doliny Dzikich Róż.
  3. Nauczyciel odsłania klatkę z gołębiem. Jak myślicie, dlaczego znalazł się na dzisiejszej lekcji? Może ma dla nas jakąś wiadomość? Uczniowie dostrzegają obrączkę na nodze gołębia oraz skrawek papieru. Odczytanie informacji: "Orwar wolny. Pojutrze powstanie. Pomóżcie. Jonatan."
    Co im odpowiemy? Zapis wiadomości: "Ruszamy z pomocą. Sofia". Wypuszczenie gołębia.
  4. Opowiadają i odczytują fragmenty tekstu mówiące o powstaniu, pokonaniu Tengila i o roli Jonatana. Zapisują bardzo ważne słowa wypowiedziane przez Mateusza:
    "Nigdy nie uda się złamać ludzi, którzy walczą o swoją wolność i trzymają się razem".
  5. Ćwiczenie dramowe - druga część zajęć poświęcona jest wykonaniu mapy topograficznej lub makiety Doliny Dzikich Róż i Doliny Wiśni. Uczniowie pracują w 4 grupach (powstaną dwie prace ukazujące Dolinę Wiśni i dwie Dolinę Dzikich Róż.) Uczniowie wykorzystując opisy obu krain, nanoszą na duży arkusz papieru poszczególne informacje. Rysują, malują, przyklejają różne elementy, bezużyteczne przedmioty. Niebieska wstążka staje się wijącą rzeką, w której bracia łowili ryby i kąpali się. Przy opracowaniu makiety i mapy topograficznej niepotrzebne są zdolności plastyczne czy techniczne. Nieważna jest bowiem skala ani precyzja, ani faktura i rodzaj użytych materiałów. Powstają wspaniałe dzieła twórcze, bliskie fantazji i wyobraźni młodego człowieka.
  6. Grupy prezentują swoje prace. Uczniowie z innych grup mogą zadawać pytania, prosić o wyjaśnienia. Następnie umieszczamy je w części sali poświęconej lekturze "Bracia Lwie Serce".
  7. Praca domowa
    Ułóż krótki wywiad z mieszkańcem Doliny Dzikich Róż. Przygotuj się do czytania fragmentów ukazujących Jonatana i Karola.

Lekcja 6

Temat: Niezwykli bracia - Jonatan i Karol

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • czyta tekst literacki ze zrozumieniem,
  • nazywa cechy i przeżycia bohaterów w oparciu o tekst literacki,
  • dokonuje opisu postaci z elementami charakterystyki,
  • uczy się pracować w zespole,
  • rozwija wyobraźnię.

Metody: praca z tekstem, drama, prezentacja, ćwiczenia praktyczne - redagowanie opisu postaci.

Formy: praca grupowa, indywidualna

Środki: lektura, 4 arkusze papieru, kredki, mazaki, flamastry, "Słownik synonimów"

Tok lekcji:

  1. Uczniowie prezentują wykonane w domu rysunki przedstawiające Jonatana lub Karola.
    Ćwiczenie dramowe - improwizowane wypowiedzi różnych postaci. Chętni uczniowie wchodzą w rolę postaci występujących w utworze, np.: matka, nauczycielka, sąsiad, kolega z podwórka, znajoma matki, Orwar, Sofia, Hubert, Jossi, Park. Przygotowują wypowiedzi na temat Jonatana i Karola.
  2. Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat bohaterów lektury. Uczniowie odnajdują i odczytują w lekturze fragmenty, opisujące, charakteryzujące braci ( najpierw Jonatana, później Karola).
  3. Ćwiczenie dramowe
    Uczniowie stają w kręgu tyłem do środka. Na znak nauczyciela (klaśnięcie) odwracają się i zastygają w pozie, która będzie najlepiej ich zdaniem ilustrowała podane im hasła: Jonatan, Karol. W czasie prezentacji każdego hasła nauczyciel może zadać wybranym uczniom pytania, na które odpowiadają, będąc w roli.

    Pytania
    • Co teraz robisz?
    • O czym myślisz?
    • Co czujesz?
    • Czego pragniesz?

    Ćwiczenie to pozwala uczniom na lepsze zrozumienie cech zachowania i charakteru.
    Odpowiadając na pytania nauczyciela, nazywają myśli, uczucia, pragnienia, na które wcześniej nie zwrócili uwagi.
  4. Ćwiczenie dramowe - rola na podłodze
    Uczniowie zostają podzieleni na 4 grupy (Zawsze robię to losowo. Uczniowie odliczają do czterech). Jedynki i trójki zajmą się opracowaniem postaci Jonatana, a dwójki i czwórki Karola. Uczniowie obrysowują na dużym arkuszu papieru kontury leżącego ucznia. Narysowanej postaci nadają imię, nazwisko, wiek. Odrysowane kontury wypełniają kształtem i barwą odpowiednią dla twarzy, ubrania. Rysują szczegóły sylwetki.

    Na każdym arkuszu znajdują się pytania:
    • Kogo (co) te oczy widziały?
    • Co te uszy słyszały?
    • Co ta głowa myślała?
    • Co te usta mówiły?
    • Kogo i co te ręce dotykały?
    • Po czym te stopy chodziły?
    • Kogo to serce kochało?
    Uczniowie zapisują na obrysowanym konturze cechy zachowania i charakteru wybranej postaci. Następnie prezentują prace.
  5. Ćwiczenia słownikowe - dopisywanie wyrazów bliskoznacznych
    • odważny, mężny, nieustraszony, nieustępliwy, ofiarny, dzielny, wytrwały,
    • szlachetny, prawy, wierny pewnym wartościom, honorowy,
    • kochający, troskliwy, opiekuńczy, czuły, odpowiedzialny,
    • mądry, inteligentny, sprytny, przebiegły, pomysłowy,
    • wrażliwy, czuły, delikatny,
    • smutek, żal, rozpacz
  6. Praca domowa do wyboru
    • To byli niezwykli bracia... Dokończ wspomnienia mieszkańca Doliny Dzikich Róż.
    • Jaki jestem wobec mojego rodzeństwa.

Lekcja 7

Temat: "Bracia Lwie serce"- baśń nie tylko dla dzieci

Uczeń:

  • utrwala wiadomości na temat baśni jako gatunku
  • kształci poczucie właściwej hierarchii wartości
  • wyrabia negatywny stosunek do zła

Metody: poszukująca, pogadanka

Formy: zbiorowa

Środki dydaktyczne: lektura, Słownik terminów literackich

Tok lekcji

  1. Swobodne wypowiedzi zmierzające do wyróżnienia cech i określenia gatunku utworu jako baśni, przeznaczenia utworu.
  2. Baśniowe cechy utworu:
    • czas i miejsce: nie jest skonkretyzowane, miejsce nie zidentyfikowane na mapie ani w historii
    • szczęśliwe zakończenie i zwycięstwo dobra (przegrana Tengila, szczęście mieszkańców Doliny Dzikich Róż, przewaga dobra nad złem)
  3. Odbiór utworu - próba wymiany zdań.

    Wniosek:
    Historia Jonatana i Karola jest zmyślona przez pisarkę, by służyła prawdzie i pozytywnym wartościom:

    1. pokazuje świat dobra i zła, które zostało pokonane, a więc się nie opłaca
    2. ma charakter pouczający nie tylko dzieci, świadczy o tym dojrzałe postępowanie bohaterów, czyli:
      • miłości i szacunku do najbliższych
      • szlachetnego i honorowego postępowania wobec innych, nawet nieprzyjaciół
      • kierowania się w życiu prawdą i sprawiedliwością
      • unikanie przemocy, bo zło zawsze przegrywa.

  4. Praca domowa
    Dokończ wypowiedź i uzasadnij ją w 10-u zdaniach:
    W moim postępowaniu najważniejsze jest.....