Język angielski na każdej lekcji w nauczaniu początkowym

mgr Danuta Rybusińska

>>Twoja opinia<<

Proponowane przeze mnie unowocześnienie w prowadzeniu zajęć, głównie na etapie wczesnoszkolnym polega na "wniknięciu" języka angielskiego we wszystkie obszary tematyczne. Jest to oczywiście możliwe przy bardzo dobrej znajomości tego języka przez nauczyciela.

Mając świadomość, iż szkoła powinna przede wszystkim zapewnić uzyskanie sprawności komunikacji w języku ojczystym, to w świetle przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, zadaniem szkoły powinno być także przygotowanie uczniów do komunikacji w języku obcym. Cel ten można osiągnąć poprzez jak najczęstszy kontakt z językiem.

Integracja przedmiotów nauczanych w szkole, jest obecnie traktowana jako podstawowa cecha nowoczesnej edukacji. Całościowe ujmowanie zjawisk, syntetyczne zestawienia wiadomości, "przenikalność" jednego obszaru do drugiego, burzenie nienaturalnych podziałów i łączenie wiedzy w jeden, względnie spójny obraz, stanowi punkt wyjścia dla wiedzy funkcjonalnej, powiązanej z potrzebami uczącego się dziecka.
Dotyczy to także nauki języków obcych.

Od dłuższego czasu obserwuję duże zaangażowanie dzieci w naukę języka angielskiego. Sprawiają im radość gry i zabawy, w których oprócz barier sprawnościowych czy intelektualnych, pokonują także barierę językową. Postanowiłam więc poszerzyć kontakt z tym językiem. Pojawienie się angielskich poleceń w czasie lekcji wychowania fizycznego (np. Jump!, Clap your hand!, Turn around!  itp.), czy też w trakcie przerabiania treści matematycznych odczytywanie liczb w języku angielskim lub nazywanie barw na plastyce powodują, że lekcje stają się bardziej urozmaicone. Po kilku próbnych zajęciach tego typu zaobserwowałam, iż uczniowie zdolniejsi utrwalają w ten sposób poznany już wcześniej na lekcjach języka angielskiego materiał. Stają się niejako asystentami nauczyciela tłumacząc w razie potrzeby polecenia na język polski (lub na j.angielski). Natomiast uczniowie, którzy mają pewne zaległości językowe, wielokrotnie osłuchują się z nowym słownictwem. Reagują na polecenia (np. Take out your crayons!, Open the door!  itp.) obserwując przez pewien okres reakcje pozostałych uczniów, a po jakimś czasie już samodzielnie kojarzą dźwięk słowa z jego znaczeniem.
Taki system działania ma stanowić formę zabawy, nieobowiązkowych działań, które uświadomią dziecku komunikacyjną funkcję języka (rozumiemy się mówiąc nie tylko po polsku). Zachęci to uczniów także do dalszej nauki.

Głównym celem proponowanych zmian jest uświadomienie dzieciom komunikacyjnej funkcji języka obcego i wykorzystanie na to wszystkich możliwych momentów, bez względu na przerabiane aktualnie treści. Oczywiście w sytuacji omawiania trudnych zagadnień, których tłumaczenie na język angielski wniosłoby zbyteczny chaos i mogło doprowadzić do zagubienia sensu i celu lekcji, a co gorsza do zniechęcenia uczniów, ograniczać się będziemy do użycia języka obcego dla wydania poleceń i pytań typu: What did you say?  (Co powiedziałeś?), Work in pairs, please.  (Proszę pracować w parach.), Could you say it again, please?  (Czy mógłbyś to powtorzyć?) itp. Nie narusza to programu nauczania, który realizowany jest w trakcie zajęć przeznaczonych wyłącznie na język angielski, kiedy to uczniowie pracują ze swoim podręcznikiem, a stanowi doskonałą formę utrwalającą i przypominającą nowe zwroty.

Cele ogólne

• wprowadzenie dzieci w świat dźwięków języka obcego
• rozbudzenie zainteresowania nauką języka angielskiego
• wyrabianie motywacji do nauki języka obcego, poprzez wykształcenie świadomości, że język ten może stanowić środek komunikacji
• traktowanie wiadomości przedmiotowych w sposób integralny, prowadzący do lepszego zrozumienia świata
• rozwijanie w uczniach poczucia własnej wartości i wiary we własne umiejętności

Cele szczegółowe

Słuchanie
• osłuchanie się z brzmieniem języka angielskiego
• rozpoznawanie dźwięków, głosek i intonacji
• rozumienie wskazówek i poleceń nauczyciela
• rozumienie ogólnego sensu wypowiedzi rozmówcy w prostych sytuacjach komunikacyjnych
• rozumienie ogólnego sensu słuchanego tekstu

Mówienie
• opanowanie poprawnej wymowy i intonacji
• umiejętność powtórzenia słów i prostych zdań
• stosowanie wyuczonych zwrotów w prostych sytuacjach komunikacyjnych

W początkowym etapie nauczania języka obcego sugerowany jest koncentryczny układ treści, polegający na ześrodkowaniu nauczania wokół jednego głównego tematu przewodniego. Dopiero w następnym etapie, na bazie wstępnej językowej orientacji dziecka, korzysta się ze spiralnego układu treści, kiedy to materiał jest ułożony w kolejne cykle. W nauczaniu języków obcych programy nowszej generacji wprowadzają w cyklach kolejne funkcje komunikacyjne, takie jak np. przepraszanie, oferowanie, zapraszanie, powracając co pewien czas do tej samej funkcji, która zostaje wzbogacona o nowe możliwości jej wyrażania za pomocą nowych, trudniejszych struktur gramatycznych oraz nieco innych wyrazów i zwrotów. Mam nadzieję, iż przedstawiany przeze mnie program innowacyjny dotyczący metod utrwalania nowych wiadomości, pomoże w spiralnym realizowaniu treści nauczania.

Oto najczęściej używane wzory językowe codziennej komunikacji, stosowane na wszystkich zajęciach

Teoretyczne i praktyczne podstawy prowadzenia zajęć objętych innowacją

Powszechnie wiadomo, że najlepsze wyniki nauczania języka obcego osiągane są w warunkach naturalnych, gdzie jego użycie jest koniecznością, wynika z potrzeby. Takie też warunki należałoby stwarzać na lekcjach. Język używany przez nauczyciela powinien więc zmuszać ucznia do domyślania się znaczenia trudnych wypowiedzi. Bardzo pomocne są tu zabawy metodą TPR (Total Physical Response  - reagowanie całym ciałem).

Wskazane jest więc używanie wszystkich konstrukcji gramatycznych w sposób naturalny od pierwszych lekcji tak, aby uczeń miał możliwość osłuchania się z nimi, a następnie mógł ich używać. Pamiętając o tym, że pierwsze lata nauki języka obcego powinny być dla dziecka przede wszystkim przyjemnością, ważne jest wprowadzenie przyjaznej, serdecznej atmosfery i zapewnienie uczniom poczucia bezpieczeństwa. Można to osiągnąć pozwalając, by w języku angielskim odpowiadali tylko "ochotnicy", ponieważ niektórzy uczniowie będą potrzebowali więcej czasu na oswojenie się z nową sytuacją. Sugeruję więc, aby w początkowym etapie nauki (I semestr I klasy) lekcje nie sprawiały wrażenia "naszpikowanych" angielskimi zwrotami, a ilość tych zwrotów wzrastała proporcjonalnie do możliwości grupy. Nowe wyrażenia (polecenia, sugestie i pochwały) byłyby też za każdym razem wypowiadane w dwóch językach tyle razy, ile to będzie konieczne.

Dziecko na etapie edukacji wczesnoszkolnej ma ogromną zdolność imitacji. Ucząc się języka obcego, stosuje techniki przyswajania języka rodzimego (pierwszego), które polegają na przysłuchiwaniu się i powtarzaniu gotowych formuł oraz zestawień słownych (chunks ). Nauczanie małych dzieci powinno więc polegać przede wszystkim na podawaniu im odpowiednich wzorców językowych w formie pojedynczych słów, rymujących się wyrazów, zwrotów i prostych zdań, które uczeń opanuje przez naśladowanie (metoda audiolingwalna). Cały ten proces jest jednak możliwy przy jak najczęstszym kontakcie z językiem obcym, do czego dążę za pomocą opisywanej innowacji.

Przykłady technik nauczania (propozycje)

Głównym założeniem proponowanych przeze mnie zmianjest użycie języka angielskiego do wyrażania poleceń, sugestii i pochwał na wszystkich możliwych zajęciach. Doskonałym uzupełnieniem tak prowadzonych zajęć będzie zastosowanie poniższych technik nauczania:

• Czego brakuje? ("What's missing?")- uczniowie nazywają elementy, których brakuje na rysunku lub przedmioty jakie ukrył nauczyciel lub uczeń
• Zgadnij co to. (Guess what it is.) - zabawa może być zastosowana na każdej lekcji. Nauczyciel rysuje na tablicy jakiś element całości (tematycznie dostosowanej do aktualnej lekcji). Dziecko, które potrafi nazwać przedmiot, którego część widzi na tablicy, zgłasza się i kończy obrazek.
• Naśladowanie zwierząt - jeżeli pozwala na to aktualna tematyka lekcji, nauczyciel mówi po angielsku nazwę zwierzęcia, a dzieci odpowiednimi odgłosami próbują to zwierzę naśladować.
• Zgadywanki z ilustracjami (flashcards) - nauczyciel przygotowuje aktualny zestaw tematyczny, np. animals i losuje jedną ilustrację nie patrząc na obrazek. Odwraca ją w kierunku dzieci i używając j.angielskiego próbuje zgadnąć, co na nim się znajduje. Uczniowie muszą zrozumieć nauczyciela i odpowiedzieć czy ma rację. Tematyka ilustracji może być bardzo różna. Mogą to być cyfry lub nawet tarcze zegarowe z zaznaczonymi godzinami, pory roku, postacie przedstawiające różne zawody.
• Jaka to liczba? - nauczyciel dyktuje uczniowi kolejne liczby, które ten zapisuje w szeregu na tablicy, np. two, five, eight, one. Następnie n-l pyta jaką one utworzyły liczbę. Uczeń odczytuje: dwa tysiące pięćset osiemdziesiąt jeden. Stopień trudności dostosowany będzie do poziomu klasy.
• Kto zada pytanie? - W czasie rozwiązywania zadań tekstowych, n-l pyta uczniów kto przetłumaczy na język angielski postawione w zadaniu pytanie. Mogą to być jednak tylko proste konstrukcje zdaniowe typu: Ile ma lat?, Kto jest starszy? Ile ma jabłek?  itp.
• Jesienne barwy - nauczyciel chodząc po klasie podnosi kolejno liście przyniesione przez dzieci i mówi: a green leaf, a red leaf, a yellow leaf etc. Następnie wymienia różne kolory prosząc o podnoszenie przez dzieci odpowiednich liści.
• Pantomima - uczniowie za pomocą ruchu przedstawiają postacie wykonujące pewne czynności, zadaniem klasy jest w języku angielskim określić daną czynność (może to być także nazwa zawodu, dla którego przedstawiane czynności są charakterystyczne).
• Zabawa Teddy Bear - doskonała jako ćwiczenie ruchowe. Nauczyciel trzymając maskotkę i naśladując nią odpowiednie ruchy, wydaje komendy: Sit down! Look at me. Clap your hands, turn around, point your nose, touch your toes, jump up high, reach for the sky  itp.
• Zabawa ruchowa przy muzyce: Head and shoulders  - uczniowie śpiewając piosenkę w coraz szybszym tempie wykonują ćwiczenia polegające na dotykaniu wymienianych części ciała:
  Head and Shoulders, knees and toes, knees and toes.
  Eyes and ears and mouth and nose, mouth and nose
  Head and shoulders, knees and toes, knees and toes, knees and toes! 
• Zabawa z piłką - nauczyciel rzuca kolejno do dzieci piłkę wypowiadając w języku angielskim np. dowolny kolor. Dziecko łapie piłkę, a następnie odrzuca tłumacząc na język polski zasłyszany wyraz. Zabawa może być w różny sposób modyfikowana, np. n-l mówi po polsku, a dziecko po angielsku. Zakres tematyczny wyrazów jakie mogą być zastosowane również jest nieograniczony i zależy od poziomu wiedzy danej grupy.
• Powitanie w parach - dzieci dobierają się parami. Nauczyciel wydaje komendy, a dzieci dotykają się danymi częściami ciała: With your partner: head to head, shoulder to shoulder, head to shoulder, knee to knee, arm to arm,  etc.
• Ćwiczenie TPR - wykorzystywane może być także jako ćwiczenia śródlekcyjne. Nauczyciel wydając polecenia wykonuje je razem z uczniami: Put your arms up, higher...
  Relax - Now stretch your right arm out: 1, 2, 3,...,10
  Relax - Stretch your left arm out: 1, 2, 3,..., 10
  Relax - Right foot. Stand on your right foot: 1, 2, 3,..., 10,  etc.

>>Twoja opinia<<

Strona główna Opinie W sieciDownloads Publikacje E-learning O stronie