Działa tylko w IE - sorry!    
     

Czytanie ze zrozumieniem


Podstawowym warunkiem skutecznej pracy dydaktyczno - wychowawczej jest określony poziom umiejętności czytania ze zrozumieniem. Wczesne i sprawne opanowanie tej umiejętności ułatwia pokonywanie trudności w procesach przyswajania, pogłębiania i utrwalania wiedzy, gdyż umożliwia samodzielne zdobywanie wszelkich informacji.

Czytanie ze zrozumieniem jest furtką, która otwiera ogromne możliwości kształcenia się, rozwijania własnej osobowości, nadążania za narastającą wiedzą.

Badania nad umiejętnością cichego czytania ze zrozumieniem potwierdzają fakt, że część uczniów, nie tylko na szczeblu nauczania początkowego, ale również w wyższych klasach szkoły podstawowej, nie opanowała w dostatecznym stopniu tej umiejętności.

Zbyt często jeszcze nauczyciele klas I-III nie przywiązują dostatecznej wagi do roli cichego czytania ze zrozumieniem, gdy tymczasem:

Umieć czytać, to nie tylko przekładać na język mówiony czy na język wewnętrzny znaki graficzne rękopisu lub tekstu drukowanego; to nie jest czytanie, to jest odczytywanie szyfru. Umieć czytać - to w istocie rozumieć rzecz przeczytaną, umieć ocenić jej wartość i słuszność, zastanowić się, osądzić i zająć stanowisko.*

Nauczyć więc dziecko czytać - to otworzyć przed nim drogę rozwoju umysłowego. Opanowanie cichego czytania ze zrozumieniem warunkuje powodzenie szkolne i życiowe dziecka, bowiem ułatwia naukę już w klasach początkowych i przygotowuje do systematycznej nauki w klasach następnych.

Efektywne uczenie się daje dodatkową satysfakcję, zadowolenie z szybkiego, łatwiejszego opanowania materiału, co sprzyja rozwojowi dalszych zainteresowań i motywacji związanych z doskonaleniem techniki czytania. Natomiast uczeń, który ma trudności ze zrozumieniem tego, co czyta, nie może liczyć na wewnętrzną nagrodę, wzmacniającą jego poczynania. Może to wpłynąć na ukształtowanie się negatywnej postawy wobec zadań i samego siebie, a co za tym idzie spowodować niechęć do tekstu jako źródła wiedzy. Uczeń taki nie będzie rozszerzał i utrwalał wiadomości szkolnych za pomocą dostępnych źródeł drukowanych. Osłabi to też jego zainteresowania czytelnicze i zmusi do coraz większego uzależniania się od innych osób jako informatorów.

Aby temu zapobiec, należy podjąć systematyczną pracę nad kształtowaniem tej umiejętności już od klasy pierwszej.

Przy cichym czytaniu uczeń nie ma kontroli słuchowej czytanego tekstu i ujmuje treść wyrazu jedynie za pośrednictwem analizatora wzrokowego. Czytanie to stosowane na tekstach nie opanowanych w czytaniu głośnym nie daje efektu, a nawet zniechęca dziecko do czytania.

W ćwiczeniach zmierzających do kształtowania cichego czytania ze zrozumieniem należy uwzględnić zarówno zainteresowania dzieci, jak również ich zróżnicowany poziom i możliwości. Celem tych ćwiczeń jest:

  • opanowanie technik czytania cichego, a więc wyrabianie umiejętności sprawnego i dokładnego rozpoznawania oraz właściwego ujmowania coraz to większych cząstek tekstu, co pozwoli rozszerzyć pole widzenia;
  • pogłębienie rozumienia treści, pozwalające w pełni ująć sens czytanego tekstu. Większa atrakcyjność ćwiczeń ma wpływ na lepszą koncentrację uwagi, większe zainteresowanie przebiegiem lekcji, czyli efektywniejsze i skuteczniejsze uczenie się. Im bowiem przyjemniejsze doznania towarzyszą pokonywaniu trudności związanych z czytaniem tekstu i wydobywaniem z niego odpowiednich informacji - tym łatwiej wywołać u dzieci pozytywną motywację do pokonywania trudności.

Wszystkie ćwiczenia stanowią podstawę do kształtowania nowych umiejętności i pojęć, do rozbudowywania i bogacenia ich zakresu w następnych latach nauki szkolnej.

Szczególnie korzystny na tym etapie nauczania - jako upoglądowienie - okazuje się obrazek, gdyż można go dowolnie dobierać, przedstawiać na nim nie tylko izolowane przedmioty, ale również sytuacje złożone.

Przy realizacji ćw

iczeń proponuje się wykorzystanie takich pomocy jak: domina, loteryjki, rozsypanki sylabowe, wyrazowe i zdaniowe, krzyżówki, rebusy, które umożliwiają dzieciom wykonywanie ćwiczeń manipulacyjnych, a jednocześnie wspierają i dynamizują procesy myślowe.

Czynności manualne wpływają dodatnio na sferę emocjonalną i motywacyjną dziecka, łagodzą wysiłek, budzą przyjemne stany uczuciowe. Działanie i manipulacja na tym szczeblu nauki są czymś tak koniecznym i naturalnym, że nie sposób wyobrazić sobie, aby można było je pominąć.


* Życie Szkoły - 7/95

         
     
           
Strona główna Opinie W sieci Downloads Publikacje O stronie