Aktywność ruchowa rodzin - zagadnienie ważne, wymagające rozważenia i nagłośnienia. Czym jest rodzinna aktywność ruchowa? Jest z pewnością wspólnym spędzaniem wolnego czasu, akceptacją przyzwyczajeń naszych bliskich, próbą umocnienia nadwątlonych, codzienną bieganiną, więzi rodzinnych. Czas wolny to z kolei ten moment, który możemy przeznaczyć na zajęcia dowolne - zabawę, zdobywanie wiedzy, oddawanie się swoim pasjom. Ważne jest, aby poświęcić go rodzinie, najbliższym. Dobrze jest, gdy wówczas nie ucieka się od siebie, nie tłumaczy się, że najlepszy jest wypoczynek bierny. Czas, który pozostaje człowiekowi po wypełnieniu obowiązków zawodowych, sprzyja odprężeniu, refleksji, służyć też powinien rekreacji, a to wymaga od całej rodziny odpowiedzialności, cierpliwości, szacunku, wzajemnej akceptacji. Zainteresowania i potrzeby człowieka zmieniają się wraz z wiekiem, postępem technicznym, miejscem zamieszkania. Podobnie jest w rodzinie, gdzie zmiany następują wraz z jej rozwojem, pomysłowością, predyspozycjami zdrowotnymi i finansowymi członków. Nie ma wątpliwości, że istnieje potrzeba zaktywizowania rodziny w dziedzinie kultury fizycznej i rekreacji. Należy agitować rodzinę, by sport stał się tradycją przekazywaną z pokolenia na pokolenie. Ma to przecież wpływ na zdrowie i dobre samopoczucie wszystkich jej członków,a w przyszłości ma szansę zaprocentować dobrą kondycją całego społeczeństwa. Rekreacja, o której ostatnio coraz więcej się mówi, to pojęcie niemal równoznaczne z "aktywnymi formami ruchowymi". Wywodzi się ono od łacińskiego słowa "recreo" i oznacza przywrócenie do życia, wzmocnienie, pokrzepienie. Już sama etymologia i znaczenie słowa napawają optymizmem. Istnieje wiele możliwości korzystania z przyjemnych form spędzania wolnego czasu. Wystarczą dobre chęci, odrobina zapału i świadomość, że zdrowe ciało i duch zależą od nas samych. Szczęściem dla nas wszystkich jest fakt, że nastała moda na piękne i smukłe ciało. Aby takie utrzymać, potrzebna jest nie tylko dieta, ale przede wszystkim ruch, aktywny tryb życia, wysiłek fizyczny, obcowanie z naturą. Rezygnując z odpoczynku na świeżym powietrzu nie korzystamy pozytywnego z pozytywnego oddziaływania na organizm bodźców fizycznych, zdolnych wywołać reakcje ruchowe, intelektualne i emocjonalne. Naukowcy udowodnili, że człowiek jest tworem środowiska, w którym wzrastał od początku istnienia i pozostaje z nim nadal w ścisłym związku. Nienaturalne jest więc izolowanie się od niego, próba udowadniania, że możemy funkcjonować w oderwaniu od natury. I tu ogromna rola rodziny, która polega na wzajemnej motywacji- przekonywaniu o słuszności wyjścia z domu, o potrzebie spędzenia wspólnie wolnego czasu, z dala od codziennych obowiązków, o konieczności "naładowania akumulatorów" przed kolejnym dniem pracy. A najlepiej uczynić to poprzez uprawianie, wybranej przez siebie i rodzinę, ulubionej dyscypliny sportowej. Badania dowodzą, że aktywny wypoczynek nie jest powszechnie uprawiany przez polskie rodziny. Próba przełamania tej bariery jest dość trudna. Mimo rozwijającej się infrastruktury, wzbogacanej oferty rekreacyjno-turystycznej i różnego rodzaju akcji promujących zdrowy tryb życia, trudno zachęcić dzieci i młodzież do czynnego spędzania czasu wolnego. Źródeł tych niepowodzeń można doszukać się w przyczynach obiektywnych - braku wolnego czasu, trudnościach finansowych, niekorzystnym usytuowaniu obiektów. Wyraźną przeszkodą w promowaniu aktywnego wypoczynku jest brak tradycji rodzinnych w uprawiania sportów. W świadomości wielu ludzi panuje przekonanie o zaletach biernej regeneracji sił po intensywnym wysiłku. Wzorzec ten nie jest pozytywnym drogowskazem dla młodego pokolenia, które przejmuje taki właśnie - bierny - model postępowania. Należy więc reklamować aktywny wypoczynek rodzinny jako najlepszą formę terapii, mającą na celu polepszenie samopoczucia, wzmocnienie organizmu i umocnienie więzi rodzinnych. Wychowanie młodego pokolenia w przeświadczeniu, że aktywne spędzanie wolnego czasu powinno być zadaniem nadrzędnym, spoczywa na rodzinie. Pomocne przy tym są akcje organizowane przez szkoły (wycieczki, rajdy, półkolonie, kolonie). Ale to rodzina kształtuje postawę, zamiłowania i nawyki, wyposaża człowieka w określone wiadomości i umiejętności, pozwala na udział w sporcie, turystyce i rekreacji, mobilizuje do, zdrowo pojętej, rywalizacji, umacnia w przekonaniu, że warto żyć aktywnie, bowiem jest to gwarancją dobrego samopoczucia i prawidłowego rozwoju. Ważne jest tutaj kształtowanie motywacji do czynnego wypoczynku - gwarancji siły i zdrowia. Zdrowie pojmowane nie jako stan czy właściwość, lecz jako proces, wymaga ciągłego rozwoju oraz umiejętności przywracania stale zakłócanej równowagi i przystosowania się do nieustannie dokonujących się zmian zachodzących wewnątrz, jak i w otaczającym człowieka środowisku. Wyniki badań przeprowadzone przez Instytut Matki i Dziecka przedstawiają zatrważający obraz - wykazują u 40% dzieci i młodzieży wady w rozwoju fizycznym. W znacznym stopniu spowodowane jest to brakiem ćwiczeń fizycznych. Najwyraźniej widać to u dziewcząt 15-18 letnich, gdzie obserwuje się nadwagę i ociężałość. Takie właśnie dziewczęta były poddane badaniom ankietowym. Aktywność ruchowa tylko 25% dzieci i młodzieży jest zadowalająca, 60% niska, a 15% bardzo niska, co nie pozostaje obojętnym dla zdrowia. Badania dowodzą, że za nasze zdrowie w ok. 10% odpowiada służba zdrowia, w 15% - dziedziczenie, w 25% środowisko i aż w 50% - styl życia, jaki przyjęliśmy. Czym zatem jest aktywność ruchowa? To pojęcie dość trudno jednoznacznie zdefiniować. Niewątpliwie wiąże się ono z uaktywnieniem fizycznym społeczeństwa, z uświadamianiem związku pomiędzy ćwiczeniami ruchowymi, a zdrowiem. Polega nie na uprawianiu sportów wyczynowych, lecz na normalnych czynnościach dnia codziennego, wzbogaconych o uprawianie ulubionej dyscypliny sportu, np. spaceru, biegania, gimnastyki, jazdy na rowerze. Stanowi najskuteczniejszą metodę zapobiegania przedwczesnemu starzeniu się organizmu i przedwczesnej niesprawności. Chroni przed chorobami cywilizacyjnymi, do których należą m.in.: - choroby sercowo-naczyniowe, które stały się przyczyną 2/3 przedwczesnych zgonów,
- choroby metaboliczne, prowadzące do otyłości i cukrzycy,
- choroby narządu ruchu, postawy, skrzywienia kręgosłupa,
- choroby wywołane stresem, czyli nerwice i choroby o podłożu psychicznym,
- choroby spowodowane słabą odpornością organizmu.
Badania nad znaczeniem zdrowotnym niektórych form aktywności ruchowej wykazały, że najbardziej korzystny wpływ na całościowy rozwój organizmu mają ćwiczenia o charakterze wytrzymałościowym, np. szybki marsz. Ważnym aspektem aktywności fizycznej jest walka z nałogami. Ruch eliminuje nałogi ze względów fizjologicznych, motywuje również do zdrowego trybu życia. Z powyższych informacji wynika, że aktywność ruchowa i rekreacja są swego rodzaju lekarstwem na wiele dolegliwości i to może stanowić odrębną definicję tego pojęcia. Nie od dziś wiadomym jest, że brak lub zbyt mała ilość ruchu powodują negatywne zmiany w organizmie człowieka. Aktywność fizyczna, o której ostatnimi czasy wiele się mówi, jest niezastąpionym czynnikiem biologicznego rozwoju. Zdrowie, utrzymywane przez aktywność ruchową, jest wartością, dzięki której człowiek może normalnie się rozwijać, osiągać zamierzone cele, zwalczać kłopoty. Dla społeczeństwa zdrowi obywatele stanowią wartość bezcenną - tylko tacy mogą wytwarzać dobra materialne i kulturowe, rozwijać się, podnosić jakość życia. Ludzie początku XXI wieku na nowo odkrywają prawdę maksymy J. Kochanowskiego: "szlachetne zdrowie nikt się nie dowie, jako smakujesz, aż się zepsujesz", poznając korzyści płynące z uprawiania różnych form aktywności ruchowej. Coraz częściej traktujemy uprawianie dyscyplin sportowych jako inwestycję w siebie, kapitał na starość. Samodzielne uprawianie różnorodnych sportów zalecane jest w szczególności tym, których praca zawodowa zmusza do ciągłych napięć, powodując kumulowanie się stresów. I nie chodzi tu bynajmniej o sport wyczynowy i pobijanie rekordów, lecz o ćwiczenia na miarę swoich możliwości, dające możliwość odprężenia i zrelaksowania. Należy zatem poznać stan własnej sprawności i określić poziom sprawności poszczególnych cech motorycznych poprzez wykonanie odpowiednich testów - zalecanych przez naukowców. Zdrowie zależy od nas samych, od naszej świadomości, odpowiedzialności, a obowiązkiem każdego człowieka jest chronienie go (przez zapobieganie chorobom), doskonalenie (poprzez promocję zdrowia , przywracanie (przez leczenie). To także jedna z podstawowych funkcji rodziny - troska o zdrowie wszystkich jej członków, pojmowana szerzej jako zdrowy styl życia. Motywacja zdrowotna rodziny związana jest z ideą sportu dla wszystkich, z ideą obcowania z naturą. Naturalne tereny zielone są najbardziej atrakcyjne dla rekreacji. Rodzina może najwięcej uczynić na rzecz ochrony środowiska naturalnego, uwrażliwiając na piękno przyrody, na jej wartość dla ludzi. Problematyka aktywności ruchowej rodzin, czynnie spędzany czas wolny, troska o ekologię mają ze sobą wiele wspólnego. Rekreacja i turystyka kultywowane w rodzinie kreują ludzi, zaspokajają potrzeby ruchowe, umacniają rodzinę, uświadamiają zależność człowieka i natury. Rodzinna rekreacja, wspólna aktywność ruchowa, mogą być dla każdego uczestnika niezapomniana przygodą i wyzwaniem, szansą sprawdzenia możliwości organizacyjnych i sprawnościowych, poszerzeniem horyzontów myślowych dzieci. Wspólne wyprawy wzbogacają wiedzę o kraju, zaspokajają potrzeby emocjonalne, rozwijają umiejętności o charakterze technicznym i wiedzę o bezpiecznym poruszaniu się w terenie. Problematyka związana z aktywnym wypoczynkiem rodzin, spędzaniem czasu wolnego i dbałością o zdrowie mają ze sobą wiele wspólnego. Przed rodziną stawiają wiele wyzwań, ale dają też wiele możliwości. Rodzinę czynią odpowiedzialną za prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny dzieci, za motywację do uprawiania sportu w czasie wolnym, za uświadomienie roli ćwiczeń fizycznych w pozytywnym kształtowaniu i ciała, i osobowości. W załączeniu (wyniki.doc - 23KB) prezentuję wyniki badań, analizę ankiety oraz wnioski dotyczące aktywności ruchowej rodzin. |
