Dojrzałość szkolna


Dojrzałość szkolna - pogadanka dla rodziców

Każdy z państwa pewnie patrząc na swoją pociechę zastanawia się:

  • kim będzie nasze dziecko?
  • co z niego wyrośnie?
  • czy w szkole będzie się dobrze uczyć czy też nie?

Każdy ojciec i każda matka dobrze życzy swojemu dziecku, każde z nich chciałoby, aby jego dziecko było dobrym uczniem. Wówczas nie trzeba przeżywać nieprzyjemnych rozmów na wywiadówkach, mieć zmartwień z powodu dwójek i niepowodzeń szkolnych swego syna czy córki.

Aby uniknąć późniejszych trosk i kłopotów trzeba odpowiednio wcześnie zdać sobie sprawę z tego, jakie obowiązki podejmie dziecko w szkole i rozpocząć niezbędne przygotowania. Dlatego chciałabym teraz państwu powiedzieć kilka słów na temat dojrzałości szkolnej.

Dojrzałością szkolną określa się stopień rozwoju dziecka niezbędny do podjęcia różnorodnych obowiązków, jakie niesie ze sobą życie szkolne. Jest to gotowość, chęć ich wypełniania, chęć uczenia się, pewna samodzielność oraz taki poziom rozwoju umysłowego, fizycznego, społecznego i emocjonalnego, który pozwoli małemu uczniowi podołać wymaganiom stawianym przez szkołę; przystosować się do nowych warunków oraz zapewnić dobre samopoczucie w grupie rówieśniczej i osiąganie sukcesów w nauce.

Przygotowanie dziecka do szkoły należy, więc rozumieć jako wszechstronny rozwój jego osobowości pod względem

  1. Fizycznym
  2. Zdrowotnym
  3. Umysłowym
  4. Społeczno-emocjonalnym

Rozwój fizyczny - jest o tyle ważny dla jego kariery szkolnej, że uczeń zdrowy, silny, dobrze zbudowany, właściwie odżywiony mniej się męczy siedzeniem w ławce, drogą do szkoły, wykonywaniem różnych prac na plastyce, zajęciach praktycznych, samoobsłudze. Odpowiedni rozwój ruchowy czyni dziecko zwinniejszym i sprawniejszym. Dobra koordynacja ruchów, zwinność będzie przydatna nie tylko w zabawie, ale przy pisaniu i rysowaniu. Troska o zdrowie i rozwój fizyczny dziecka polega na zapewnieniu mu prawidłowego żywienia, na przestrzeganiu racjonalnego planu dnia, w którym będzie czas na zabawę, ruch, udział w pracach domowych (a nie np. ciągłe siedzenie przed telewizorem) a także zapewnienie określonej ilości snu - który jest bardzo ważny (dziecko powinno spać 11-12 godzin na dobę).

Rozwój umysłowy - to przede wszystkim pewien zasób wiedzy o świecie, o bliższym i dalszym otoczeniu, o życiu przyrody i ludzi. Dziecko rozpoczynając szkołę na ogół powinno orientować się w środowisku, w którym żyje, potrafi opowiedzieć o swojej rodzinie, o pracy rodziców, o swoim psie czy kocie o ulubionych zabawkach i zabawach. Ma spory zasób życiowych doświadczeń. Chętnie rozmawia z kolegami i dorosłymi, wie jak się nazywa, ile ma lat, gadzie mieszka.
O rozwoju umysłowym świadczą także jego rysunki. Powinny być one bogate, zawierające większą ilość szczegółów. Dziecko, które mało rysowało w domu używa jednego koloru, rysunek jego jest ubogi, ludzie są przedstawiani jako głowonogi (rysowani bez szyji).

Dziecko, które osiągnęło dojrzałość szkolną jest życzliwe dla innych, potrafi zrozumieć, że w klasie nie jest samo, że nauczyciel musi zajmować się wszystkimi dziećmi, a nie tylko nim. Innym przejawem nieprzystosowania społecznego jest odsuwanie się od grupy, stronienie od kolegów, unikanie udziału we wspólnej zabawie. Takie dziecko będzie stale odstawało od grupy a dezaprobata ze strony dorosłych i kolegów pogłębi jego złe samopoczucie.

Od dziecka w pierwszej klasie będzie się również wymagało podstawowych zasad odróżnienia dobrego od złego. Musi na przykład wiedzieć, że nie wolno innych krzywdzić, nie wolno się bić, rzucać w kolegów czymkolwiek, niszczyć cudzej własności.

Dojrzałość emocjonalna - dziecko cechuje pewna równowaga psychiczna. Dziecko niezrównoważone z byle powodu wybucha, złości się, płacze, często popada w konflikty z kolegami. Może być agresywne, wrażliwe, niecierpliwe lub też zahamowane, niepewne, lękliwe i napięte. Infantylizm emocjonalny może przejawiać się w nadwrażliwości. Nadwrażliwe dzieci boją się nieco głośniejszej uwagi nauczycielki. Płaczą nawet, gdy wypowiedź zwrócona jest do innego dziecka. Oczywiście nie musi to świadczyć o globalnym opóźnieniu, lecz tylko fragmentarycznym spowodowanym niewłaściwym wychowaniem.

Dojrzałość szkolna to także umiejętność koncentrowania uwagi przez dłuższy czas na jednym zajęciu. W szkole będzie się wymagać od dziecka dokończenia pracy (np. rysunku, zapisu w zeszycie). Dziecko, które potrafi skoncentrować uwagę na ogół doprowadza dzieło do końca, bo interesuje je wynik. Dzieci mniej skoncentrowane nudzą się lub rozkapryszone przerywają pracę pod koniec i bez względu na stan przynoszą nauczycielowi do oceny.

Dojrzałość intelektualna to także ciekawość poznawcza, chęć pójścia do szkoły w celu uczenia się, poznawania nowych zjawisk, zdobywania wiedzy o świecie.

Prawidłowy rozwój we wszystkich tych sferach a więc fizycznej, umysłowej i emocjonalno-społecznej gwarantuje dobry start do I klasy. Gdy obserwujemy u swoich dzieci jakieś niedomagania warto w ostatnim roku przed pójściem do szkoły nasilić pewne oddziaływania.

  • Wyrabianie w dziecku samodzielności (samoobsługa: ubieranie i rozbieranie się, mycie, czesanie, dbałość o swój wygląd estetyczny). Dziecko, które w wieku przedszkolnym było otaczane przesadną troskliwością i cały dom był nastawiony na usługiwanie mu, często staje się bezradne wobec warunków wymagających pewnej samodzielności.
  • Kształtowanie wytrwałości i systematyczności. W szkole jest to podstawą powodzenia. Przydzielamy pewne obowiązki, które trzeba wykonywać stale np. sprzątanie zabawek, podlewanie roślin. W zabawie zwracamy uwagę na to czy rozpoczęty pałac z klocków, rysunek czy model z plasteliny został dokończony. Spróbujmy ocenić wynik. Uczmy dziecko przezwyciężać trudności w toku zabawy czy pracy.
  • Wzbogacanie wiedzy o świecie i doświadczeniach życiowych dziecka, pobudzanie do działania, rozwijanie spostrzegawczości i myślenia. Znane jest powiedzenie, że pusta głowa nie myśli - dlatego pomagajmy dziecku ją zapełnić. Organizujmy wycieczki, spacery tak, aby dziecko jak najwięcej widziało i poznawało. Okres przedszkolny jest wiekiem pytań, na które z trudem czasami nadążamy z odpowiadaniem. Jednak koniecznie trzeba na te wszystkie pytania odpowiedzieć spokojnie i cierpliwie, a nawet pobudzać do pytań, gdy dziecko nie przejawia inicjatywy.
  • Uczenie prawidłowej wymowy - Nie wolno tolerować błędnego wymawiania niektórych słów. Przyzwyczajenia z okresu wczesnego okresu są bardzo trwałe
  • Zdobywanie umiejętności właściwego patrzenia - Przy nauce czytania i pisania bardzo przydatna będzie umiejętność odróżniania kształtów występujących w przyrodzie (np. kształtów liści, kamieni, drzew itp.)
  • Wyrabianie umiejętności słuchania - Aby dobrze słuchać trzeba zrozumieć mowę (sens poszczególnych słów) i umieć skoncentrować uwagę. Dziecko odbiera słowo jako całość. Powoli musi zrozumieć, że słowa składają się z poszczególnych elementów tj. sylab i głosek.
  • Rozwijanie zainteresowań książką - Czytanie dziecku pięknych książek to nie tylko rozrywka. Język utworu staje się dla niego wzorem do naśladowania. Wielokrotne czytanie tych samych utworów daje dziecku możliwość pamięciowego opanowania nawet kilkunastu wierszy czy opowiadań a przy tym sprawia dziecku ogromną radość.
  • Nauka liczenia - Dobrze przygotowane do nauki szkolnej dziecko liczy przynajmniej do 20 a w zakresie 10 dodaje i odejmuje. Uczymy dziecko liczyć na konkretach np. przy rozdzielaniu prezentów układaniu zabawek, naczyń, części garderoby itp.
  • Usprawnianie ręki dziecka - Pisanie jest sztuka trudną, wymaga nie tylko rozpoznawania kształtów liter, ale wielkiej precyzji ruchów ręki. Aby usprawnić rękę, dziecko musi dużo pracować, a więc: rysować, sklejać, wydzierać lepić z plasteliny, modelować wycinać, manipulować, rzucać i chwytać (piłką).

Inne również ważne oddziaływanie mające wpływ na dalszy rozwój dziecka:

  • Wpajanie zasad kulturalnego zachowania się, kształtowanie postawy życzliwości w stosunku do innych kolegów.
  • Nauka właściwego przechodzenia przez jezdnię
  • Przyzwyczajanie dziecka do stałego rozkładu dnia (sen, posiłki, zabawa, praca)
  • Kształtowanie pozytywnej motywacji uczenia się, zachęcać do nauki, nie przerażać trudnościami, aby nie rozbudzić niepotrzebnych obaw i lęków.

Podsumowanie

Aby wejście w rolę uczniów przebiegało łagodnie, z jak najmniejszymi kosztami psychicznymi, dziecko musi być wyposażone nie tylko w określony poziom wiedzy, ale także w umiejętności nawiązywania przyjaznych kontaktów, przezwyciężania codziennych trudności, chęć pozytywnych osiągnięć, a także umiejętność przyjęcia niepowodzeń.

Tak, więc pozytywny start szkolny dziecka jest również pierwszym poważniejszym sprawdzianem dla rodziców i potwierdzeniem czy ich działanie wychowawcze prawidłowo owocuje.

Na podstawie:
1. "Rodzina i dom. Zanim dziecko pójdzie do szkoły" Helena Gutowska Instytut Wydawniczy CRZZ W-wa 1978 r

         
     
           
Strona główna Opinie W sieci Downloads Publikacje O stronie