W związku z przypadającym w listopadzie "Światowym Dniem bez Papierosa" zrodził się pomysł, aby w naszej szkole, Gimnazjum nr 1 w Szczytnie, przygotować z tej okazji projekt profilaktyczny o tematyce antynikotynowej. Przygotowaniem tego projektu zajęli się Agnieszka Kłyszewska (pedagog) i Andrzej Mysiurski (wicedyrektor). Projekt przygotowano w formule programu telewizyjnego pt. "Decyzja należy do Ciebie". W piątek 17 listopada 2000 do auli szkolnej, zaaranżowanej na wzór studia telewizyjnego, przybyli uczniowie, rodzice, nauczyciele stanowiący publiczność oraz zaproszeni goście (naczelnik Wydziału Oświaty, członek Komisji ds. rozwiązywania problemów alkoholowych, przewodnicząca Rady Gimnazjum, dyrektor Świetlicy Terapeutycznej), którzy wraz z dyrektorem szkoły i przedstawicielem uczniów mieli pomóc podjąć publiczności właściwą decyzję. Punktem wyjścia do dyskusji był przygotowany wcześniej film, który został nakręcony w plenerach w pobliżu szkoły, oryginalnych wnętrzach lokali gastronomicznych znajdujących się w Szczytnie oraz prywatnym gabinecie lekarskim. Główne role kreowali uczniowie kl. Ia. Bohaterowie filmu to młodzież w wieku 16-17 lat chodząca do liceum. Główny bohater to Darek. Jest sympatyczny, lubiany przez kolegów. Przyjaźnią się od 4 lat. Chodzą do jednej klasy, bawią się, próbują pierwszych kroków w tak zwaną "dorosłość". Darek, podobnie jak i jego koledzy, od kilku lat pali papierosy. Jest to jakiś sposób na wspólne spędzenie czasu, odreagowanie stresów. Pewnego dnia na dyskotece poznaje Anię. Razem się bawią. Ania podoba się Darkowi. Rozmawia o niej zkolegami. Chciałby ją poznać bliżej. Jeden z nich - kolega z klasy - mówi, że Ania nie toleruje palaczy i na pewno nie zechce z nim chodzić. Darek oświadcza, że dla takiej dziewczyny mógłby rzucić palenie, co budzi wielkie zdziwienie kolegów. Tak kończy się pierwsza część filmu. Prowadząca program zadaje pytanie "Czy Darek powinien

rzucić palenie?". Głos zabierają zaproszeni goście. Ich zadania są podzielone. Twierdzą, że ta decyzja musi być przemyślana i bohater powinien ją podjąć sam, uświadamiając sobie skutki nałogu. Publiczność jednak reaguje żywiołowo i gremialnie przesiada się na żółtą stronę sali, oznaczającą odpowiedź TAK na zadane wcześniej pytanie. Po stronie niebieskiej, oznaczającej odpowiedź NIE, pozostaje jeden z rodziców, który twierdzi, że decyzja musi być podjęta po głębszym zastanowieniu i chciałby poczekać na dalszy rozwój wypadków. Na stronę niebieską przechodzi 3 uczniów, twierdząc, że rzucenie palenia przez Darka będzie oznaczało utratę kolegów. W drugiej części filmu Darek w szatni szkolnej spotyka Anię i proponuje jej spotkanie. Ania, po chwili wahania, zgadza się. Spotykają się po lekcjach w kawiarni. Tam spotykają kolegów Ani. Jeden z nich wyjmuje papierosy i częstuje pozostałych. Większość odmawia, Darek również. Ania twierdzi, że nienawidzi palenia i ma przykre doświadczenia z tym nałogiem. Jej wujek przez papierosy zmarł na raka. "Nigdy nie chciałabym mieć chłopaka, który pali" - mówi Ania i pyta Darka: "Czy Ty palisz?"- Darek kłamie i mówi NIE. Na kolejne spotkanie z kolegami Darek spóźnia się. Koledzy żartują, że pewnie rozmyślał o Ani. Częstują papierosami, ale Darek odmawia. Oświadcza, że chyba rzuci palenie. Koledzy oburzają się i stawiają mu ultimatum albo oni, albo Anka. "Czy Darek powinien rzucić palenie?", kogo ma wybrać - kolegów czy dziewczynę? Zaproszeni goście współczują bohaterowi. Ma do rozstrzygnięcia poważny dylemat: dziewczyna czy koledzy. Zaproszeni do dyskusji w dalszym ciągu podkreślają, że musi to być jego własna, przemyślana decyzja. Nie może kierować się sugestiami innych. Jeśli są to jego prawdziwi przyjaciele, to powinni go akceptować bez względu na to, czy będzie palił dalej, czy też rzuci palenie. Po tych wypowiedziach ruch na widowni był niewielki. Nikt nie przeszedł na stronę niebieską - NIE. Na stronę żółtą - TAK wróciły dwie dziewczyny, które zmieniły miejsce po pierwszej części filmu. Znakomita większość publiczności odpowiedziała TAK, na zadane pytanie, twierdząc, że bohater filmu powinien poszukać sobie nowych przyjaciół. Część trzecia filmu rozgrywa się w gabinecie lekarskim, do którego trafia Darek.

Długo utrzymująca się chrypka i suchy kaszel zaniepokoiły jego matkę. W jej obecności lekarz bada Darka i decyduje się, na podstawie objawów wykonać USG krtani. Otrzymany wynik zaniepokoił lekarkę, która chce skierować Darka do specjalisty na konsultację. Pyta go czy dużo pali. Darek odpowiada przy matce, że już przestał, ale przez 3 lata palił paczkę dziennie. W tym momencie matka przeżywa szok. Przez tyle lat nic nie podejrzewała. Naciska na lekarkę, aby zapoznała ją z diagnozą. Ta, bez konsultacji ze specjalistą nie chce tego zrobić, ale podejrzewa raka krtani. Darek spotyka Tomka, kolegę z paczki, z którym chce porozmawiać. Mówi mu, że ma raka ale Tomek ignoruje tę wiadomość. Darek zwierza się Ani, która próbuje go pocieszać. Zobowiązuje się być z nim na dobre i na złe. "Czy Darek powinien rzucić palenie?" Po tej części żaden z gości nie miał już wątpliwości. Darek dojrzał do podjęcia świadomej decyzji. Powinien bezwzględnie rzucić palenie oraz zmienić kolegów. Publiczność podjęła decyzję "Darek powinien rzucić palenie". Na zakończenie, zgodnie z życzeniem publiczności, wyemitowano epilog. Darek rzucił palenie. Główny bohater siedzi na molo i wspomina co zdarzyło się w ciągu ostatnich 3 lat: "Jednak prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie. Przeszedłem piekło, rzucenie papierosów, ciężką operację, chemioterapię. Wypadły mi wszystkie włosy. Wyglądałem fatalnie, ale dostałem drugą szansę - wyzdrowiałem. Matka i Ania były cały czas przy mnie, gdyby nie one... Teraz Ania nie jest już tylko moim przyjacielem, jest moją żoną i mamy zdrowe dziecko". W tym momencie podchodzi Ania, Darek wstaje. Trzymając się za ręce, odchodzą w kierunku brzegu jeziora. Na rzucenie palenia nigdy nie jest za późno. Zamysłem autorów programu było, by publiczność podjęła słuszną decyzję. Tak się też stało. Należałoby oczekiwać, że uczniowie w przyszłości będą podejmować równie trafne decyzje, nie tylko w kwestii palenia papierosów.

Andrzej M. Mysiurski
Gimnazjum nr 1 w Szczytnie